"Przywróćmy Pamięć" edycja 2006-2007

KRAŚNIK- Publiczne Gimnazjum Nr.1 im. Szarych Szeregów

Kim jesteśmy

KRAŚNIK- Publiczne Gimnazjum Nr.1 im. Szarych Szeregów

Dlaczego realizujemy projekt

Chcielibyśmy dogłębnie poznać kulturę Żydów w naszym mieście. Kraśnik jest nieodłącznie z nią związany. Naszym zadaniem jest przybliżenie wiadomości o Żydach kraśnickiej społeczności.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

Żydzi w Kraśniku pojawili się około XIV - XV wieku. Zajmowali się handlem nie tylko wśród mieszkańców miasta, ale również z np. Gdańskiem. Po zniesieniu przywileju "de non tolerandis Judaeis" Żydzi mogli swobodnie osiadlać się w mieście. Po pożarze miasta w 1637 roku, o spowodowanie którego niesłusznie oskarżono Żydów, zakazano odbudowy domów i sklepów należących do nich. Mimo tego prawa ludność żydowska pozostała w Kraśniku. Haniebną tradycją mieszkańców naszego miasta stały się coroczne pogromy Żydów, organizowane w Wielki Czwartek. Ciekawostką jest, że właśnie w tym okresie przybysze z Izraela darowywali rajcom miejskim przyprawy korzenne - a ci mieli wzmocnić straże w noc z czwartku na piątek i w ten sposób uratować Żydów.

W okresie międzywojennym Kraśnik był jedną z ważniejszych gmin żydowskich na Lubelszczyźnie - w 1921 roku żyło tutaj 4.200 Żydów, stanowiących 50,6% ogółu mieszkańców. Podczas II wojny światowej, Niemcy zorganizowali już w 1940 roku w Kraśniku getto. Podczas akcji likwidacji getta, w 1942 roku wywieziono około 6 tys. Żydów do obozu zagłady w Bełżcu. W Kraśniku funkcjonowały także dwa obozy pracy przymusowej dla Żydów. Jeden z nich był fabryką samolotów Heinkla, którą w 1943 roku przekształcono w podobóz obozu koncentracyjnego Majdanek. Na stałe pracowało w nim około 3 tys. Żydów. W 1944 roku przeprowadzono likwidację obozu, a wszystkich Żydów wywieziono do obozów koncentracyjnych.

Pozostałością po żydowskich mieszkańcach naszego miasta są dwie synagogi - tzw. Wielka (powstała w XVII wieku) i Mała (z XIX wieku, wybudowana jako przyczółek dla Wielkiej Synagogi). Przez wiele lat budynki były nieużywane. Teraz planuje się urządzić w nich bibliotekę i wielokulturowy ośrodek spotkań. W Kraśniku znajduje się także kirkut, powstały w I poł. XIX wieku. Do II wojny światowej, kiedy Niemcy zdewastowali go, był czynnie używany przez miejscową społeczność. Obecnie teren cmanetarza jest ogrodzony i zajmuje powierzchnię 1,82 hektara.

Co robimy w ramach projektu

1. Krótkometrażowy film fabularny- losy miłości żydowskiego chłopca.
2. Cykl spotkań z kuchnią żydowską. 
   
3. Rys historyczny kraśnickich Żydów- cykl prelekcji i wykładów. 
4. Prezentacja multimedialna "Ślady Żydów w Kraśniku". 
   
5. Lekcje języka hebrajckiego.
6. Spotkanie prezentujące pracę nad projektem - przy współpracy Miejskiej Biblioteki Publicznej  - wieczornica pt. "Przywracamy pamięć - Żydzi w Kraśniku".
   
7. Opieka nad cmentarzem żydowskim.

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

W kwietniu planujemy zorganizowanie wieczornicy prezentującej pracę nad projektem, na którą zaprosimy uczestniczących w zajęciach Uniwersystetu III wieku. Odbędzie się ona w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kraśniku (Filia nr 1).

Pojedziemy też na wycieczkę Szlakiem Chasydzkim po Lublinie. W ramach tego odwiedzimy obóz koncentracyjny na Majdanku. Będziemy też uczestniczyli w lekcji historii o Holocauście przeprowadzonej przez pracowników IPN-u w Lublinie.

W maju planujemy "Majówkę z Żydem". Będzie to piknik, gdzie obędzie się degustacja potraw kuchni żydowskiej.

Kto nam pomaga

Ściśle współpracujemy z różnymi organizacjami żydowskimi: Miesięczkiem "Midrasz", Stowarzyszeniem "Czulent", Ambasadą Izraela w Polsce. Wspiera nas także Biuro Promocji Urzędu Miasta Kraśnik oraz Miejska Biblioteka Publiczna. Nad całością projektu patronat sprawuje burmistrz Kraśnika Piotr Czubiński.

Z czego jesteśmy szczególnie dumni

Jesteśmy dumni z faktu, iż będziemy promować postawy otwartości i tolerancji w naszym mieście. Cieszymy się, że możemy sprawować opiekę nad do niedawna zaniedbanym i opuszczonym cmentarzem żydowskim. Wspieramy działania władz miasta w związku z renowacją najstarszych śladów obecności Żydów w Kraśniku - synagog.