MUROWANA GOŚLINA - Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego

Kim jesteśmy

"Wspólna przeszłość - wspólna pamięć"

MUROWANA GOŚLINA - Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego
Komitet Partnerski Ziemi Goślińskiej

W projekcie uczestniczą uczniowie klas pierwszych oraz trzecich z Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego oraz z Gimnazjum nr 2 im. Jana Kochanowskiego w Murowanej Goślinie.

Koordynatorem działań  jestem ja, czyli Jakub Niewiński, polonista z gimnazjum, teolog.

Osobami, które wspierają nasze działania są: niezastąpiona Elwira Springer, artysta plastyk, nauczyciel sztuki oraz Agnieszka Drabczyk, świetny dydaktyk, historyk, nauczyciel wiedzy
o społeczeństwie.

Dlaczego realizujemy projekt

Jesteśmy częścią społeczności naszego małego miasteczka, która pragnie budować własną tożsamość poprzez dialog z przeszłością. Czujemy moralny obowiązek przypomnienia mieszkańcom Murowanej Gośliny, że w naszej miejscowości jeszcze przed wojną wspólnie mieszkały trzy społeczności oraz trzy wyznania: Żydzi (judaizm), Niemcy (protestantyzm), Polacy (katolicyzm). Chcielibyśmy udokumentować historię Żydów w naszym mieście. Poza tym nasza szkoła jest usytuowana obok byłego cmentarza żydowskiego.Pragniemy,aby wszyscy uczniowie naszej szkoły mieli świadomość szczególnego miejsca, w którym się uczą i gdzie przebywają na co dzień.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

Społeczność żydowska swoją obecność w Murowanej Goślinie zaznaczyła zwłaszcza w połowie XIX wieku, kiedy to stanowiła po katolikach drugą grupę wyznaniową w mieście (668 katolików, 474 Żydów, 391 luteranów). Wyznawcy judaizmu mieli swoją synagogę, ale niestety rabin musiał dojeżdżać z pobliskich Obornik (lub Szamotuł). W przeważającej części Żydzi zajmowali się kupiectwem i dzięki swojej pozycji materialnej byli szanowanym obywatelami, którzy w pewnym okresie zdominowali radę miasta (na sześciu członków rady trzech było Żydami). Niestety wielki pożar w Murowanej Goślinie zniszczył wiele domostw żydowskich, co spowodowała, że duża grupa wyznawców judaizmu wyprowadziła się
z miasta. W przeważającej większości społeczność żydowska asymilowała się z niemiecką ludnością Murowanej Gośliny. Efektem asymilacji była synagoga na ulicy Żydowskiej (dzisiejsza ulica Szkolna), która swa konstrukcją przypominała kościół farny św. Jakuba. Dokumenty mówią, iż ostatnie wybory do rady żydowskiej odbyły się w 1919 roku. W roku 1939 przed wybuchem wojny miasto zamieszkiwały tylko 4 rodziny żydowskie (14 Żydów). 

Murowana Goślina może się pochwalić, że właśnie tutaj w 1812 roku urodził się Adolf Wiener, główny rabin Opola, uważany za jednego z najwybitniejszych krzewicieli idei asymilacji Żydów niemieckich. 

Udało nam się zdobyć kopię zdjęcia synagogi, która znajdowała się w Murowanej Goślinie przed II wojną światową (fotogaleria).

Co robimy w ramach projektu

Zbierzemy informacje i dokumenty związane z obecnością Żydów w Murowanej Goślinie i regionie, przeprowadzimy wywiady ze starszymi mieszkańcami, sfotografujemy i opiszemy miejsca związane ze społecznością żydowską, spotkamy się z kustoszem Izby Regionalnej (p. Kulse oraz p. Paprockim - historykiem badającym życie społeczności żydowskiej w Murowanej Goślinie) oraz z przewodniczącą gminy żydowskiej w Poznaniu (p. Kobus); odbędą się zajęcia na temat tradycji żydowskiej, nauczymy się piosenek żydowskich, poznamy elementy języka hebrajskiego, nauczymy się tańca żydowskiego, ugotujemy żydowskie potrawy, zorganizujemy wieczorek poetycki z żydowską poezją i muzyką, zrobimy prezentację filmu "Życie jest piękne", zaprojektujemy i wydamy ulotki w wielokulturowym dziedzictwie miejscowości (np. folder o miejscach związanych ze społecznością żydowską). 

 Co już zrobiliśmy?

Nawiązaliśmy współpracę z Panem Dariuszem Paprockim, historykiem oraz pracownikiem Izby Regionalnej, który przez pewien okres badał historię społeczności żydowskiej w Murowanej Goślinie. 
Z Panem Darkiem spotkaliśmy się już trzykrotnie. Pierwsze spotkanie odbyło się w naszej szkole. Historyk opowiedział nam historię goślińskich Żydów. Następne spotkanie odbyło się w Izbie Regionalnej, gdzie mogliśmy zobaczyć m.in. macewę, która została po cmentarzu żydowskim. Bardzo się ucieszyliśmy, ponieważ otrzymaliśmy obietnicę, że gdy przygotujemy miejsce pamięci, to macewa powróci na kirkut.

Peregrynacja ulicami miasta w poszukiwaniu śladów żydowskich

Z Panem Darkiem odbyliśmy także peregrynację ulicami Murowanej Gośliny w celu poznania miejsc, które pamiętają żydowską przeszłość. Zapraszam do zapoznania się z fragmentami relacji z tej wędrówki śladami przeszłości:

Nasza mała wycieczka po Murowanej Goślinie rozpoczęła się od naszego gimnazjum. Pan Darek opowiadał nam, gdzie kiedyś mieszkali Żydzi. Tu, gdzie dzisiaj jest wybudowana nasza szkoła, na górce był cmentarz żydowski. Kawałek od gimnazjum była granica, gdzie kończyła się Murowana Goślina i zaczynała się inna miejscowość (...). Dalej przechodziliśmy koło sklepu monopolowego, gdzie dawniej był sklep żydowski. Dziś został po nim tylko schodek od wejścia (...). Naszą wędrówkę zakończyliśmy na ul. Rogozińskiej (dawna Żydowska), przy której przed wojną była synagoga. Niedaleko znajdował się także hotel prowadzony przez Żyda. Nasza wycieczka na tej ulicy dobiegła końca. (Paulina Kazimierska, uczennica klasy 1c).

Pomysł na logo projektu

W marcu uczniowie opracowali pomysły na logo naszego projektu. W kwietniu wybraliśmy logo przygotowane przez p. Elwirę Springer (patrz-pliki do ściągnięcia). Podczas spotkania dokonaliśmy także wyboru opowiadania Isaaca Bashevisa Singera, pt. "Wieczór chanukowy w moim domu", na podstawie którego przygotowaliśmy scenariusz naszego przedstawienia.

Szkolenie dla uczniów

14 kwietnia młodzież z dwóch gimnazjów z Murowanej Gośliny oraz ze Społecznego Gimnazjum nr 4
w Poznaniu uczestniczyła w warsztatach przygotowanych przez animatorów Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Warsztaty odbyły się w Poznaniu. Niebawem pojawią się uczniowskie refleksje z warsztatów!

Marsz Żywych

16 kwietnia udaliśmy się do Oświęcimia, by razem z tysiącami młodych Żydów uczestniczyć w Marszu Żywych. Przed samym Marszem  przewodnik oprowadził nas po obozie Auschwitz I. Odwiedziliśmy także Centrum Dialogu i Modlitwy, gdzie spotkaliśmy pracującego tam od wielu lat księdza niemieckiego-Manfreda, który swoją działalnością rozwija dialog chrześcijańsko-żydowski. Marsz Żywych był dla nas wszystkich doświadczeniem spotkania teraźniejszości z przeszłością, spotkania młodych Polaków z młodymi Żydami, okazją do refleksji i modlitwy. Wspólna wędrówka stała się manifestacją naszej niezgody na antysemityzm, rasizm i wszelki brak tolerancji. Mówimy "nie" wszystkiemu, co mogłoby doprowadzić do podobnej tragedii, jaką był Holocaust. 
Jest nam niezmiernie miło, że nasze uczestnictwo w Marszu Żywych zostało zauważone przez ogólnopolską prasę. W "Dzienniku" możemy przeczytać:
W Marszu szli także młodzi Polacy. - W szkole mamy kółko naukowe, na którym poznajemy historię i kulturę Żydów. Przyjechałam, żeby spotkać się ze swoimi rówieśnikami, pokazać, że jesteśmy z nimi i że dla nas to też ważne miejsce - mówi Anna Pielach, uczennica Gimnazjum nr 1 w Murowanej Goślinie w Wielkopolsce.
Hołd ofiarom Zagłady, [w:] "Dziennik" 17 kwietnia 2007, s. 18.
Sprawozdanie ucznia z Marszu Żywych można znaleźć w plikach do ściągnięcia.

Dzień Pamięci Holocaustu

Pobytem w Oświęcimiu rozpoczęliśmy w naszej szkole Tydzień Pamięci o Holocauście. Ważnym wydarzeniem tego tygodnia był 19 kwietnia, kiedy po raz pierwszy w naszym gimnazjum obchodziliśmy Dzień Holocaustu. Symboliczny płomień świeczki towarzyszył wykładowi na temat Szoa oraz lekturze Borowskiego. Refleksje ucznia o Szoa można przeczytać w plikach do ściągnięcia.
 

Wojewódzkie szkolenie programu "Przywróćmy pamięć"

27 i 28 kwietnia odbyło się w Poznaniu w siedzibie Gminy Żydowskiej szkolenie wojewódzkie programu "Przywróćmy pamięć". W spotkaniu uczestniczyła młodzież goślińskich gimnazjów.
Spotkanie miało na celu przyjrzenie się dotychczasowym sukcesom w realizowaniu programu oraz nauczenie się nowych umiejętności, które pomogą w dalszej realizacji projektu. Poznaliśmy kilka innych, bardzo interesujących projektów w ramach programu "Przywróćmy pamięć". Zdobyte doświadczenia wykorzystamy w naszej pracy!

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

Już za kilka dni, tj. 25 maja o godz. 17.00 w Auli Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego
w Murowanej Goślinie przy ulicy Mściszewskiej 10 odbędzie się festyn podsumowujący nasze działania w rmach projektu "Wspołna przeszłość. Wspólna pamięć". Zaproszenie i szczegóły dotyczące festynu znajdują się w pilku załączonym po prawej stronie. Serdecznie zapraszamy!!!