W tym roku dwudniowe święto Rosz haSzana rozpoczyna się o zachodzie słońca 13 września  i kończy wieczorem 15 września.

Rosz ha-Szana (czyli dosłownie "głowa roku") jest świętem niezwykłym.  

• Po pierwsze, jest to święto, którego sens - w odróżnieniu od wszystkich innych żydowskich świąt - jest uniwersalny, bo dotyczy całej ludzkości.

• Po drugie - i zaskakujące - Rosz ha-Szana, czyli żydowski Nowy Rok, obchodzony jest przez pierwsze dwa dni miesiąca tiszri, który jest nie pierwszym, ale siódmym miesiącem roku. Przecież to tak, jakby laicki, "administracyjny" Nowy Rok obchodzić pierwszego i drugiego dnia lipca, zamiast w styczniu. Bowiem pierwszym miesiącem w kalendarzu hebrajskim jest wiosenny miesiąc nisan. Miesiąc, w którym Żydzi wyszli z niewoli egipskiej i stali się narodem. Wyjście z Egiptu upamiętnia święto Pesach. Natomiast Nowy Rok przypadający w tiszri, czyli w miesiącu późnego lata (najwcześniej 5 września) lub wczesnej jesieni (najpóźniej 6 października), uważany - powszechnie i niezbyt precyzyjnie - za rocznicę stworzenia świata, jest naprawdę rocznicą stworzenia człowieka.

Lata w kalendarzu żydowskim nie są więc liczone od żadnego specyficznie "żydowskiego" wydarzenia w historii. Jest to święto symbolicznie upamiętniające zakończenie Boskiej Kreacji, a dokładnie jej szósty "dzień", w którym stworzony został człowiek. Człowiek, który przecież nie był Żydem, ale symbolicznym praojcem wszystkich ludzi. I tu tkwi właśnie uniwersalna wymowa święta Rosz ha-Szana.

Istotny jest zarazem fakt, że nie jest to upamiętnianie stworzenia świata w sensie fizycznym - galaktyk, gwiazd, planet, oceanów, roślin lub zwierząt, ale właśnie pojawienia się istoty ludzkiej. To bardzo ważne z punktu widzenia filozofii judaizmu. Oznacza to, że właśnie dopiero stworzenie człowieka - jedynego tworu Boga uczynionego "według istoty Boga" - dopełniło świat czyniąc go ukończonym i sensownym. Wszystko, co stworzone było poprzednio, powstało dla człowieka. Dlatego Rosz ha-Szana - pierwszy dzień miesiąca tiszri - rozpoczynający kolejny rok w historii świata, jest w rzeczywistości rocznicą przypadającą o pięć (metaforycznych) "dni" (kosmicznych epok stwarzania) później, niż ustanowione zostały podstawy świata materialnego.

• Nie mniej ważną cechą tego święta jest to, że żydowski Nowy Rok obchodzony jest całkiem inaczej niż Nowy Rok w większości kultur. Nie jest wcale okazją do radosnej zabawy, spożywania alkoholu, zanurzenia się w karnawałowej atmosferze i tańcu. Jest Dniem Sądu. Okresem ważnej, bo etycznej, introspekcji. Przygotowania do tego dnia trwają już w miesiącu elul poprzedzającym święto - i polegają na analizowaniu własnych uczynków, szczególnie tych złych - skierowanych przeciwko ludziom i Bogu. Celem etycznym Rosz ha-Szana i następującego po nim (dziesiątego dnia tiszri) Jom Kipur jest przeegzaminowanie własnego życia, dostrzeżenie win, okazanie skruchy, przebłaganie Boga i - przede wszystkim - skrzywdzonych bliźnich. Jest szczególną cechą judaizmu, że Nowy Rok staje się okazją do rozliczenia swojego życia, zanalizowania własnej postawy wobec Boga i ludzi.

• Z okazji Nowego Roku (Rosz ha-Szana) składa się następujące życzenia:
• Leszana towa tikatewu wetehatemu (liczba mnoga) = Obyście byli zapisani (w Księdze Życia) i opieczętowani na dobry rok
• Leszana towa tikatew wetahatem (liczba pojedyncza, gdy zwracamy się do mężczyzny)
• Leszana towa tikatewi wetehatemi (liczba pojedyncza, gdy zwracamy się do kobiety)
• Odpowiedź na takie życzenia to: Gam atem = To samo dla ciebie
• Życzenia takie wypowiada się tradycyjnie w okresie poprzedzającym Rosz ha-Szana i w dwa dni święta, ale już nie w okresie pomiędzy Rosz ha-Szana i Jom Kipur. Wtedy składa się życzenia: Gemar Chatima Towa (w skróconej wersji: Gemar Tow) = Obyś  był ostatecznie opieczętowany (w Księdze  Życia) na dobre.

Tekst za the614thcs.com

 

» powrót