POZNAŃ - Społeczna Szkoła Podstawowa i Społeczne Gimnazjum nr 4

Kim jesteśmy

POZNAŃ - Społeczna Szkoła Podstawowa i Społeczne Gimnazjum nr 4

Jesteśmy jedną z czterech szkół społecznych w Poznaniu funkcjonującą w naszym mieście od piętnastu lat.

Nasze gimnazjum tworzy wraz ze Społeczną Szkołą Podstawową Zespół liczący około 300 uczniów znany w Poznaniu pod nazwą Społeczna Czwórka.

Projekt realizuje 10 osobowa grupa uczniów z klasy trzeciej.

Szkoła jest kameralna i uczniowie dobrze się znają. Niektórzy uczęszczają do tej samej szkoły już dziewiąty rok. Dlatego po skończeniu gimnazjum absolwenci bardzo często odwiedzają szkołę a uczniowie dawnych klas utrzymują ze sobą kontakty. Nasze gimnazjum nie ma specjalnego profilu. Jest uważane za szkołę „dobrą”. Program jest poszerzony o dużą ilość lekcji języka angielskiego.

Dlaczego realizujemy projekt

Co roku uczniowie klas trzecich zajmują się tematyką żydowską i prezentują wyniki swoich działań wszystkim gimnazjalistom. Dwa lata temu niektórzy z nas uczestniczyli razem  z ówczesnymi klasami trzecimi w Marszu Żywych. W zeszłym roku klasy trzecie wzięły, na swój mały sposób, udział w dyskusji na temat przyszłości budynku synagogi przy ul. Wronieckiej. Dyskusja została wywołana wypowiedzią Pana Marcina Libickiego posła Parlamentu Europejskiego sugerującego zburzenia budynku synagogi. W naszej szkole uczniowie klas III przedstawili historię synagogi, w której od czasów II wojny światowej znajduje się nadal czynna pływalnia i przeprowadzili ankietę, w jaki sposób budynek powinien być wykorzystany. Propozycje uczniów zostały wysłane do Rady Miasta. Radni podziękowali, ale nie potrafili odpowiedzieć czy miasto wspomoże przebudowę budynku.

Nasza klasa w pierwszym semestrze uczestniczyła w warsztatach prowadzonych przez Panią Joannę Brańską ze Stowarzyszenia Polska – Izrael na temat kultury żydowskiej. W tym semestrze postanowiliśmy zbadać historię ludności żydowskiej w Poznaniu- gdzie mieszkali, czym się zajmowali, które miejsca w mieście są z tą historią najbardziej związane.

Postanowiliśmy też uczestniczyć w przedsięwzięciu większym niż projekt szkolny, czyli   w projekcie „Przywrócić pamięć”. Tytuł odpowiada głównemu celowi, jaki nam przyświeca, uświadomienia sobie, a może również innym naszym kolegom i koleżankom, że Poznań to miasto nie tylko dwóch narodów (polskiego i niemieckiego), ale również żydowskiego. Dlatego nasz projekt nosi nazwę Atlantyda. Coś, co istniało i całkowicie zniknęło. Tytuł wzięliśmy od nazwy instalacji, którą prof. ASP w Poznaniu Janusz Marciniak zrealizował na pływalni (w budynku dawnej synagogi) z okazji Dni Judaizmu w 2004 roku. Nauczycielka historii opowiedziała nam, że na wodzie zapłonęła gwiazda Dawida ułożona z kilkuset niebieskich zniczy.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

Wspaniale się złożyło, chociaż wcześniej nic o tym nie wiedzieliśmy, że nie tylko my postanowiliśmy się zająć ludnością żydowską w naszym mieście. We wrześniu została wydana Kronika Miasta Poznania poświęcona poznańskim Żydom.

Z okazji organizowanych w Poznaniu X Dni Judaizmu Muzeum Miasta Poznania przygotowało świetną wystawę o Żydach w Poznaniu XIX i XX wieku. Teraz już wiemy, że na XIV wiek datuje się pierwsze ślady zamieszkania ludności żydowskiej w Poznaniu. Niestety, po okresie akceptacji i wzajemnego zrozumienia, rodzące się napięcia narodowościowe przyczyniły się do izolowania dzielnicy żydowskiej. Władze miasta wyznaczyły przestrzeń zasiedlenia ograniczoną ulicami: Stawną, Żydowską, Wroniecką i Mokrą. Sytuacja ta zmieniła się dopiero na początku XIX wieku, kiedy Żydzi uzyskali od rządu pruskiego prawa obywatelskie. Zaczęły wówczas masowo powstawać kamienice żydowskie i synagogi. Po pierwszej wojnie światowej spora część poznańskich Żydów przeniosła się do Niemiec. W Poznaniu została ich niewielka liczba stanowiąca 1,5% ludności miasta. Na początku 1939 większość z nich została z Poznania wywieziona na tereny GG.

Co robimy w ramach projektu

I. Pierwszy etap to zbieranie informacji o historii ludności żydowskiej w Poznaniu.

Podzieliliśmy się na trzy zespoły.

1. Zajmuje się historią ludności żydowskiej w Poznaniu do 1918 roku.

2. Zajmuje się historią ludności żydowskiej w Poznaniu w latach 1918 - 1939.

3. Zajmuje się historią ludności żydowskiej w Poznaniu w czasie II wojny światowej.

Ten etap jest na ukończeniu. Każda z grup przygotowuje prezentację multimedialną i po ujednoliceniu slajdów chcemy ten materiał zaprezentować sobie, a potem wszystkim gimnazjalistom. Prezentować będziemy zarówno zdjęcia historyczne jak i zdjęcia przedstawiające stan obecny ulic i domów związanych z historią Żydów w Poznaniu.

Dotychczas zwiedziliśmy całą grupą wystawę w Muzeum Miasta Poznania oraz wysłuchaliśmy wykładu pani dr Anny Ziółkowskiej kustosza Muzeum Martyrologicznego znajdującego się na terenie dawnego obozu pracy z Żabikowie na temat zagłady ludności żydowskiej w Wielkopolsce.

Poszczególne zespoły odbyły wycieczki po Poznaniu fotografując konkretne miejsca, szczególnie synagogę (pływalnię), przeprowadziły wywiad z kustoszem Muzeum Martyrologii Wielkopolan w Forcie VII w Poznaniu na temat zagłady ludności żydowskiej, odwiedziły biblioteki zapoznając się z potrzebnymi materiałami.

Przy okazji wyjazdów rodzinnych do Łodzi wykonane zostały zdjęcia w tym mieście, ponieważ to właśnie Żydzi łódzkiego getta byli więźniami obozy pracy z Żabikowie.

Prezentację chcielibyśmy uzupełnić wspólnym zaśpiewanie po hebrajsku i po polsku fragmentu psalmu „Zobaczcie jak jest dobrze przebywać razem z braćmi” oraz przeczytaniem wspomnień poznańskich Żydów spisanych w książce Pana Z. Pakuły „Siwe kamienie”.

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

II Etap ma być poświęcony synagodze na ul. Wrocławskiej, ale trochę w innym znaczeniu, niż robiły to w zeszłym roku trzecie klasy. Bardziej skupimy się na świętach i obrzędach religijnych, które się tam odbywały.

III Etap to spotkania z ludźmi. Planujemy spotkanie z Przewodniczącą Poznańskiej Gminy (Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich) Panią Alicją Kobus lub jej zastępcą, radnymi miasta Poznania i księdzem hebraistą (niestety nie znamy jeszcze nazwiska , ponieważ korzystamy z pośrednictwa proboszcza parafii, do której należy nasza szkoła).

Materiał z etapu II i III również zostanie zaprezentowany pozostałym uczniom gimnazjum.

Kto nam pomaga

Projekt prowadzi z nami nauczycielka historii pani Laura Piotrowska. Nie szukaliśmy dotychczas sprzymierzeńców, chociaż niewątpliwie stała się nim Pani  dr Anna Ziółkowska kustosz Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie, której już w tej chwili dziękujemy za udzielona pomoc.  

Z czego jesteśmy szczególnie dumni

Z samodzielnych poszukiwań i zaangażowania. Z przypomnienia, czym była mityczna Atlantyda i jakie znaczenie ma ta przenośnia. Z pierwszych opracowanych materiałów.