"Przywróćmy Pamięć" edycja 2007-2008

KIELCE - Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych Nr 4

Kim jesteśmy

KIELCE - Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych Nr 4

W roku szkolnym 2007/2008 w realizacji Projektu biora udział uczniowie z klasy II b:

Joanna Król, Olga Bisaga, Maya Samek, Adrian Stokowiec, Mateusz Młynarczyk. Koordynatorem jest n-l historii p. Aneta Aleksandrowicz-Błaszyk, drugim nauczycielem pomagającym w realizacji projektu jest p. Marzena Piotrowska.

Dlaczego realizujemy projekt

Do Projektu przystąpiliśmy już drugi raz. A dlaczego? Ponieważ uważamy, że poprzez realizację zadań i celów Projektu naprawde pamiętamy.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

 

Kielce to miasto wielu kultur. Przed II wojną społeczność żydowska stanowiła aż 30% mieszkańców. W Kielcach znajdowała się Synagoga, cmentarz, szkoły żydowskie, działały organizacje młodzieżowe, skautowskie. Wojna przyniosła zagładę społeczności żydowskiej, przez masowe transporty do obozów zagłady, egzekucje, nie oszczędzano nikogo, a dowodem na to jest fakt zamordowania grupy dzieci żydowskich na cmentarzu żydowskim. Do dziś jednak przetrwała pamięć. Spacerując uliczkami Kielc spotkamy stare kamienice, pamiątkowe tablice, pomniki-symbole dawnych mieszkańców naszego miasta. Obecnie w dawnej Synagodze mieści się Archiwum Państwowe i tam właśnie spędzamy wiele czasu realizując cele Projektu.

Co robimy w ramach projektu

Nasza szkoła już kolejny raz przystępuje do Programu "Przywróćmy Pamięć".

W tym roku szkolnym zajmiemy się pogłębianiem naszej wiedzy o wielokulturowej historii naszego miasta z uwzględnieniem historii kieleckich Żydów. W oparciu o materiały z Archiwum w Kielcach chcemy opracować historię szkolnictwa żydowskiego i organizacji młodzieżowych działających w naszym mieście.

Oczywiście nadal planujemy opiekę nad cmentarzem żydowskim (lekcje frotażu).

Podsumowaniem wyników naszej pracy będzie multimedialna prezentacja naszych działań.

Kończy się zima; na luty zaplanowaliśmy sobie prace w Archiwum, przeglądamy materiały, czytamy dokumenty. Pogoda sprzyja, więc ułożyliśmy trasę wycieczki - szlakiem miejsc pamięci dawnych mieszkańców...(zdjęcia).

Rezultaty naszej pracy nad dokumentami z Archiwum  w Kielcach:

Marta  Pawlina-Meducka, Kultura Żydów województwa kieleckiego (1918-1939), sygn. 6686.

Prasa żydowska powstała na trenie województwa kieleckiego przed 1939r. Ośrodkami prasy żydowskiej na tym terenie były najsilniej uprzemysłowione: Częstochowa, Będzin, Sosnowiec, Radom i Kielce.

Duża liczba pism, upadających już w pierwszym roku istnienia, miała za główną przyczynę upadku słabe podstawy materialne. Powstające pisma w momencie składania deklaracji nie posiadały żadnego kapitału.

Kielecka prasa żydowska w statystyce:

Na 82 zarejestrowanych pism 48 (ok. 68%) istniało najwyżej rok, 12 pism (ok. 14%) przetrwało 2-5 lat, tylko 6 (ok. 7%) wychodziło dłużej niż 5 lat. Dla 16 tytułów brak danych.

Dla słabej i mało atrakcyjnej prasy lokalnej ogromna konkurencję stanowiła prasa centralna, wychodząca w innych dużych miastach. Pisma powiatu kieleckiego (w 1927r) ,,Hajnt", ,,Der Moment", ,,Nasz Przegląd" były najczęściej czytane.

Bardzo niewiele wiemy o czytelnikach prasy żydowskiej. Dla małych miasteczek docierała ona rzadko, pozostawali więc czytelnikami głównie mieszkańcy dużych miast.

cd nastąpi......

Streszczenie kolejnych dokumentów archiwalnych -nad którymi pracowała Asia Król:

Tematem mojej kilkutygodniowej pracy w archiwum są: budżety, sprawy majątkowe i statystyka żydowskich gmin wyznaniowych w Kielcach z 1934 roku oraz egzaminy dla kandydatów na rabinów w Kielcach, również z 1934 roku. 

1. Pierwszy artykuł, który dotyczy budżetów i spraw majątkowych żydowskich gmin wyznaniowych jest dosyć obszerny. Ja opiszę tylko 3 gminy o największych dochodach i rozchodach: 

Kielce - dochody: W Kielcach liczba członków danej gminy wyznaniowej, wynosiła około 17.500 osób. Dochody, którymi się posługiwali pochodziły ze składek, rzezi rytualnej i z innych źródeł. Łączna suma tych dochodów wynosiła około 263,300 zł. Była to największa gmina wyznaniowa, pod względem liczby osób oraz ilości otrzymywanych dochodów. 

Kielce-rozchody: Do tej grupy zaliczę pobory na rabinów i podrabinów, administrację gminną, inwestycje, subwencje (dobroczynne i publiczne, dla poszczególnych instytucji) i inne wydatki. Wszystko to również kosztowało około 263,300 zł. 

Jędrzejów-dochody: Dochody w Jędrzejowie w 1934 roku wynosiły około 73,500 zł. Bardzo dużo pieniędzy dostarczały dochody z rzezi rytualnej, natomiast najmniej pieniędzy otrzymywano ze składek. 

Jędrzejów-rozchody: Wszystkie wydatki kosztowały 73,500 zł. Najmniej pieniędzy wydano na inwestycje. 

Chmielnik-dochody: Dochody w gminie wyznaniowej Chmielnik, przekraczały nieco 88 tys. zł. Liczba członków tej gminy wynosiła 6,379 osób. W porównaniu do kieleckiej gminy wyznaniowej, tu mamy o 3 razy mniejszą liczbę członków. 

Chmielnik-rozchody: Jak w każdej gminie rozchody miały bardzo podobną sumę pieniędzy. Tu wynoszą ok. 85,504 zł. 

2. Drugi artykuł dotyczy akt z 1930 roku, w których znajdują się rubryki z zamknięć rachunkowych, w różnych gminach. Podane są rodzaje rachunków np.: płatności za synagogę, cmentarz, ubój rytualny. Wszystko zakończone jest listem do pana Starosty Powiatowego oraz pieczątką z podpisem. 

3. Trzeci artykuł dotyczy egzaminu dla kandydatów na rabinów w Kielcach z 1934 roku. W aktach znajdują się jedynie dwie osoby, które zdawały egzamin z j. polskiego. Do każdej osoby dołączone są dwa listy. Jeden z nich, pisany jest do pana starosty powiatowego.

Obaj kandydaci nie zdali egzaminu z j. polskiego. Zgodnie z panującym regulaminem, mogli go poprawić dopiero po upływie pół roku od daty pisania.

 

 

Dokumenty dotyczace szkolnictwa:

 

Towarzystwo Popierania Szkół Religijnych im. Rabina Twerskiego w Kielcach 1935-1938, sygn: 3907

Posiada:

1. Ustawę stowarzyszenia ,,Mizraki" w Ozarowie opieczętowany pieczątkę gminy Ożarów z podpisem Pisarza Gminnego oraz z podpisami założyciela Stowarzyszenia ( m.in Lejzer Nizenkaum). Ponadto określa:

-cel i zakres działalności stowarzyszenia (rozwój kolonizacji w Palestynie, szerzenie wśród ludności żydowskiej w Ożarowie wiadomości o Palestynie, nauki języka hebrajskiego, historii żydowskiej

-członkowie stowarzyszenia (może być każdy Żyd lub Żydówka, zamieszkujących Ożarów lub okolicy)

-dochody stowarzyszenia (ze składek członkowskich, z odczytów publicznych, z ofiar jednorazowych, z okazji świąt okolicznych

-organizacja stowarzyszenia

-rozwiązanie stowarzyszenia

-zmiany w ustawie.

 

2. Podanie członków założycieli stowarzyszenia o zarejestrowanie do Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach z 17.XII.1936r

3. Podanie oraz projekt statutu zaopatrzony w podpisy z prośbę o wniesienie Towarzystwa w rejestr stowarzyszeń.

4. Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego w Krakowie wydało z 30.VI.1937r do Urzędu Wojewódzkiego Wydz. Społ.-Polit. w Kielcach załącznik pisma, w którym uważa, że stowarzyszenie dla popierania szkół jest zbyteczne oraz wg niej na terenie obwodu kieleckiego nie ma ani jednej szkoły żydowskiej im. Rabina Twerskiego w Kielcach

5. Miniserstwo Spraw Wewnętrznych wydało pismo 04.XI.1937r do Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach, że nie zgłasza zastrzerzeń w rejestracji Towarzystwa Popierania Szkół Religijnych Żydowskich im. Rabina Twerskiego w Kielcach.

6. Urząd Wojewódzki w Kielcach wydał  pismo o zgodę na rejestrację Towarzystwa Popierania Szkół Religijno Żydowskich im. Rabina Twerskiego w Kielcach.

7.   31.V.1938r Urząd wojewódzki w Kielcach i Komisariat Rządu na m.st. Warszawę z pismem o zapytanie o dopuszczeniu działalności na teren Rzeczpospolitej

8. Jednak Wydział Społ.-Polit. w Kielcach do Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach z 25.VI.1938r, wydała zmianę projektu statutu Towarzystwa Popierania Szkół Religijnych Żydowskich im. Rabina Twerskiego w Kielcach w kierunku ograniczenia działalności stowarzyszenia do terenu województwa:

-siedzibą Towarzystwa są Kielce

-terenem działalności województwo kieleckie

9. UWK Wydział Społ.-Polit wydał w VIII 1938r pismo , w którym stwierdza o wpisaniu do rejestru stowarzyszenia

10. Wydano Statut Towarzystwa Popierania Szkół Religijnych Żydowskich im Rabina Twerskiego

-posiada 28 paragrafów, 6 stron.

Maya Samek opracowywała dokumenty dotyczące organizacji skautowskiej "HASZOMER- HACAIR". Większość przeczytanych przez nią dokumentów dotyczy próśb o zalegalizowanie tej organizacji. w dokumentach są też ślady tego, że były plany obozów dla młodzieży żydowskiej w Pińczowie. Niestety władze często nie reagowały na te prośby albo odmawiały legalizacji HASZOMER- HACAIR. Organizacja jednak nie poddawała się i organizowała dla swojej młodzieży obozy...

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

Nasze prace w Archiwum dotyczą spisania relacji z działalności: organizacji skautowskich, szkolnictwa , organizacji społecznych ludności zydowskiej oraz działalność gminy żydowskiej na terenie naszego miasta. Czytając te stare dokumenty, sporządzamy fiszki z najważniejszymi informacjami. Mamy nadzieję, że uda nam się również zrobić kilka kopii najciekawszych dokumentow.

Kto nam pomaga

Oczywiście mamy pełne wsparcie w naszej Pani Dyrektor oraz w naszych Rodzicach. Ponadto podczas prac w Archiwum bardzo dużo pomaga nam pani dyr Iwona Pogorzelska.

Z czego jesteśmy szczególnie dumni

Dumni jesteśmy z tego, że mamy zrozumienie i szacunek naszych kolegów, którzy doceniają naszą pracę i zaangażowanie w realizację projektu, często towarzyszą nam podczas wyjścia do Archiwum czy pomagają nam przy sprzątaniu Cmentarza Żydowskiego.