PRZYTYK - Publiczne Gimnazjum

Kim jesteśmy

PRZYTYK - Publiczne Gimnazjum

Jesteśmy uczniami Publicznego Gimnazjum w Przytyku. Zjednoczył nas wspólny cel - poznanie historii Żydów przytyckich, ich kultury oraz współistnienia z mieszkańcami miejscowości. W skład naszej grupy wchodzą same dziewczęta, które z wielkim zapałem podeszły do realizacji projektu.

Zatem do dzieła!

Dlaczego realizujemy projekt

Podjęlismy się realizacji projektu, ponieważ mieszkamy w miejscowości, której przeszłość wiąże się z Żydami. Chcemy pogłębić maszą wiedzę o wielokulturowej historii naszego regionu, przyjrzeć się relacjom Żydów z mieszkańcami osady. Pragniemy pokazać naszym rówieśnikom, że Żydzi byli kiedyś sąsiadami ich przodków, przyjaźnili sie i nienawidzili. Chcemy przybliżyć mieszkańcom Przytyka bogactwo kultury żydowskiej. Szczególną uwagę zwrócimy na położony w pobliskim lesie cmentarz żydowski.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

W okresie międzywojennym, w większości mieszkańcami Przytyka byli Żydzi. Osiedlali się tu już w XVIIw. i stanowili dosyć silną grupę społeczną. W drugiej połowie XIX w. Żydzi przytyccy zajmowali się handlem.

Zróżnicowanie narodowe i wyznaniowe było ważnym problemem w życiu mieszkańców. W 1921 r. Żydzi stanowili 81% ogółem ludności. Zajmowali się głównie rzemiosłem i kupiectwem, co zapewniało utrzymanie rodziny. Wśród żydowskiej społeczności Przytyka była nieliczna grupa inteligencji. Zaliczano do niej rabina, nauczyciela, dwóch felczerów i rzezaka.

Rabin występował jako społecznik, organizując akcje filantropijne. Pełnił funkcję mediatora, a nawet sędziego w sporach rodzinnych i sąsiedzkich. Udzielał rad i wskazówek w różnych sprawach życiowych. Funkcja rzezaka pozwalała na dosyć dostatnie życie. Uposażenie rzezaka rytualnego wynosiło w 1931 r. 4 300 zł. W skali rocznej, a pensja rabina w tym czasie wynosiła 6 300 zł.

Gdy w okresie koniunktury gospodarczej, czwarta część ludności żydowskiej należała do niezamożnych, a 20% do ubogich, a dziesięć lat później niezamożni stanowili aż 2/3, a ubodzy prawie 1/3 ogółem mieszkańców Przytyka. Proces pauperyzacji ludności żydowskiej w latach kryzysu i depresji pokryzysowej był bardzo widoczny. Pod koniec okresu międzywojennego zamożnych Żydów w Przytyku nie było.

Źródłem nadziei i radości dla ludności żydowskiej była religia. Zdecydowana większość Żydów w miasteczku była bardzo pobożna. Oprócz kilku bożniczek w Przytyku znajdowała się synagoga i Bet Kamidrasz (dom nauki i modlitwy), w którym starsi Żydzi studiowali Torę.

Co robimy w ramach projektu

Przytyk jest małą miejscowością niedaleko Radomia, której historia splata się ze społecznością żydowską. Aby ocalić tę historię planujemy zaopiekować się zaniedbanym cmentarzem żydowskim, poszukamy informacji o Żydach przytyckich, ich życiu i kulturze.

Nasz projekt nosi tytuł "Śladami Żydów przytyckich". W jego ramach pragniemy poszukiwać informacji na ten temat w książkach, Internecie, wśród mieszkańców, którzy pamiętają jeszcze czasy II wojny światowej. Przeprowadzimy wywiady z najstarszymi mieszkańcami Przytyka i okolic. Zaopiekujemy się cmentarzem żydowskim, przygotujemy dokumentację fotograficzną.

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

Po przystąpieniu do projektu zabraliśmy się do poszukiwania wszelkich materiałów na temat społeczności żydowskiej w Przytyku. Niezastąpionym źródłem wiedzy okazały się: cykl artykułów ukazujący się w lokalnym biuletynie "Ziemia Przytycka" opracowany przez pana Stefana Błaszczyka pod wspólnym tytułem "Żydzi w Przytyku" oraz publikacje książkowe. Zdobyte w ten sposób informacje pozwolą nam usystematyzować naszą wiedzę.

Zebralismy również bogaty materiał w postaci wywiadów z naszymi babciami i dziadkami - kolejny etap to przygotowanie albumu "Historia pamięci".

Jesienią zrobiliśmy zdjęcia macew, które publikujemy na stronie.

W marcu zaczniemy porządkowanie cmentarza, naszym marzeniem jest odnowienie (pomalowanie) fragmentu ogrodzenia tegoż cmentarza. Będziemy jednocześnie pracować nad dokumentacją tego miejsca.

Kwiecień poświęcimy kulturze żydowskiej, przygotujemy konkursy plastyczne, chcielibyśmy nauczyć się tańca zydowskiego oraz przywrócić pamięć społeczności wyznającej inną religię.