"Przywróćmy Pamięć" edycja 2015-2016
Gimnazjum im.AK w Cieszkowach
Strona www
http://cieszkowy.edupage.org/?Kim jesteśmy
Jesteśmy uczennicami klasy III gimnazjum im. Armii Krajowej w Cieszkowach. W skład naszej grupy wchodzą :
Natalia Pluta
Natalia Pitura
Klaudia Włodarska
Dlaczego realizujemy projekt
Realizujemy projekt, ponieważ chcemy przybliżyć postać wybitnego prof. Ludwika Hirszfelda. Miejsca, w których przebywał w czasie II wojny światowej są nam dobrze znane, gdyż Kamienna i Kocina to miejscowości oddalone od naszego miejsca zamieszania zaledwie o kilka kilometrów.
Społeczność żydowska w naszej miejscowości
W okolicy Ponidzia a mianowicie w miejscowości Kamienna znajdował się dwór Grabowskich. Przebywało tam wywiezione z Wiednia małżeństwo Żydów pod nazwiskiem Grabaj.
Po rozmowie z panem Tadeuszem Zawalskim, ( ur. w 1931 roku w miejscowości Będziaki nieopodal Wiślicy), w naszej okolicy znajdowała się społeczność żydowska. W czasie II wojny światowej niemieccy żołnierze z wszystkich okolicznych wiosek zbierali i wywozili do Wiślicy. Wiślicę zamieszkiwało bardzo dużo Żydów. Prowadzili oni różne działalności. Wszyscy handlowali, np. wozili wodę z Nidy do Wiślicy, mięli swoje knajpy, sklepy, byli krawcami. Kiedy Żydzi trafili do Wiślicy mieszkali tam kilka dni a potem wywożono ich w okolice Wiślicy i rozstrzeliwano.
Co robimy w ramach projektu
Przypomnienie postaci wybitnego lekarza i jego ślady związane z pobytem na terenie Ponidzia w okresie II wojny światowej; opieka nad grobem jego córki na cmentarzu w Kocinie; Śladami uczestników filmu "Zabawa w chowanego", którego scenariusz rozgrywał się w naszych stronach w pobliżu miasteczka Działoszyc.
Co planujemy na kolejnym etapie projektu
Na kolejnym etapie projektu planujemy spotkanie z Panią Solarz, której babcia działała w ochronie praw Żydów. Mamy zamiar również wybrać się w okolice Działoszyc, gdzie rozgrywał się scenariusz filmu "Zabawa w chowanego".
Kto nam pomaga
Pracę nad naszym projektem koordynuje nasz nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie Pan Krzysztof Nurkowski. Poinformował nas o projekcie i zachęcił do wzięcia udziału. Dzięki uprzejmości i pomocy naszego nauczyciela znajdujemy potrzebne nam publikacje książkowe.
Z czego jesteśmy szczególnie dumni
Jak na razie jesteśmy szczególnie dumni z naszego wyjazdu do Kamiennej oraz na cmentarz w Kocinie. Kamienna położona jest w odległości 8 km od Wiślicy. Właścicielami było bezdzietne małżeństwo Ludwika z Rzewuskich i Adam Grabkowscy. Dwór w Kamiennej był w okresie okupacji jednym z najbardziej ofiarnych w powiecie. Można było tam znaleźć schronienie przed grożącym niebezpieczeństwem, wymagający pomocy otrzymywali zaopatrzenie materialne, a głodni - pożywienie. Nikt z gościnnego domu państwa Grabkowskich nie wyszedł zawiedziony lub głodny. Dom zawsze był pełen ludzi z rożnych względów ukrywających się przed hitlerowcami. Przez cały okres okupacji wysiedlone i ukrywające się dzieci uczyli nauczyciele i przygotowani do nauczania starsi domownicy. Między innymi przez długi okres ukrywał się w Kamiennej prof. Ludwik Hirszfeld z żoną i córką (o czym z duża wdzięcznością pisze w swoich wspomnieniach). Kiedy Hirszfeld przebywał w Kamiennej często wraz z córka - Marysią - odwiedzali księdza - Teofila Zawartkę - z Kociny, z którym była bardzo związana. Ludwik Hirszfeld chcąc odwdzięczyć się państwu Grabkowskim za dobroć podczas długich wieczorów czytał mieszkańcom dworu powieści. Później zamiast czytania powieści prowadził wykłady. Mówił o tajemnicach powstania świata, o próbach wytłumaczenia powstania gatunków. W styczniu 1943 roku ukochana córka Hirszfelda zachorowała na zapalenie płuc. Choroba dziecka zmusiła go do sprowadzenia żony do Kamiennej mimo, ze było to niebezpieczne. Marysia zmarła w wieku 23 lat, pochowano ja na cmentarzu w Kocinie. W ciągu ostatnich lat grób został odnowiony ze środków Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu oraz Akademii Medycznej we Wrocławiu.
Z opowieści pani Pelagii Kobus, która urodziła się i mieszkała w Kamiennej, dowiedziałyśmy, że w latach 50 XX w. w dworze w Kamiennej została w piwnicy otworzona masarnia. Masarnia funkcjonowała do lat 70 XX w. Po latach 70 pracowali i mieszkali w dworku mieszkańcy Kamiennej. Natomiast na piętrze powstała szkoła, w której skład wchodziły 2 klasy. W głównej sali były organizowane zabawy wiejskie, przedstawienia a nawet wesela. Korzystałyśmy z książek : "Ziemiaństwo polskie 1920-1945", pod redakcję prof. Janiny Leskiewiczowej oraz "Historia jednego życia" autorstwa Ludwika Hirszfelda.
Poniżej zamieszczamy kilka fotografii z naszej wycieczki po okolicy.