"Przywróćmy Pamięć" edycja 2010-2011

Poznań, Zespół Szkół Ekonomicznych im. S. Staszica

Strona www

http://www.zsepoznan.pl

Kim jesteśmy

Zespół Szkół Ekonomicznych im. Stanisława Staszica, ul. Marszałkowska 40, 60-327 Poznań.

Jesteśmy szkołą o wieloletniej tradycji i bogatym dorobku, z wysoką i cenioną lokatą na "mapie edukacyjnej" miasta Poznania. Nasze sukcesy są wynikiem nie tylko pracy i zaangażowania pracowników szkoły ale wynikają w ogromnej mierze z kreatywności i entuzjazmu naszych uczniów do podejmowania nowych wyzwań.

Dlaczego realizujemy projekt

Uczniowie naszej szkoły od lat uczestniczą w projektach edukacyjnych mających na celu poszerzenie ich umiejętności szkolnych i rozwój ścieżki zawodowej. Podejmujemy również wszelkie działania mające na celu rozbudzanie w młodych ludziach ducha tolerancji, akceptacji, szacunku i empatii dla drugiego człowieka. Wierzymy, że projekt nasz istotnie wpłynie na umiejętność życia naszych uczniów w społeczeństwie wielokulturowym, wolnym od uprzedzeń oraz pozwoli młodzieży poznać i docenić dorobek przeszłych pokoleń w rozwój regionu i miasta rodzinnego jakim jest Poznań.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

Z uwagi na położenie geopolityczne Poznań przez dziesiątki lat był miejscem w którym współistniały ze sobą społeczności polska, niemiecka i żydowska. Żydzi wzbogacali nasz region swoim dorobkiem od XIV wieku. Sytuacja polityczna spowodowała jednak, że po 1918 roku społeczność ta uległa marginalizacji a po 1939 roku jej dorobek uległ zniszczeniu tak jak w innych rejonach Polski i Europy. Obecnie w Poznaniu funkcjonuje Filia  Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Gmina Żydowska jest niewielka, ale bardzo prężnie działa i wnosi istotny wkład w budowę lokalnej społeczności.

Co robimy w ramach projektu

Głównym celem projektu jest poznanie żydowskiej i jednocześnie ekonomicznej historii miasta Poznania. Grupą docelową jest młodzież III klasy technikum Zespołu Szkół Ekonomicznych, której zadaniem będzie odnalezienie w Archiwum Państwowym i Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu starych bilansów, rachunków zysków i strat oraz zdjęć dawnych firm i sklepów żydowskich. Następnie odszukanie tych miejsc współcześnie, sfotografowanie i zorganizowanie seminarium oraz wystawy przedstawiającej dawny i współczesny wygląd fabryk, domów towarowych należących dawniej do obywateli żydowskich.

Chcemy, aby młodzież poprzez swoje działania przywróciła pamięć o mniejszości żydowskiej zamieszkującej Poznań i jego okolice. Chcemy również, aby nasi uczniowie aktywnie włączyli się w proces ochrony dziedzictwa kultury żydowskiej, która przez wieki była nierozerwalnie związana z naszym regionem. Również ważnym celem jest przygotowanie uczniów do życia w otwartym wielokulturowym społeczeństwie.

Mamy nadzieję, że podjęte przez nas działania przyniosą wymierną korzyść w postaci nie tylko ugruntowania wiedzy młodych ludzi ale przede wszystkim umożliwią im zrozumienie wartości jaką jest wielokulturowość i tolerancja. Nasz program zakłada szeroko zakrojoną współpracę z instytucjami na terenie miasta Poznania Archiwum Państwowe, Filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Biblioteka Uniwersytecka.

W ramach projektu młodzież będzie odnajdywała i analizowała archiwalne dokumenty źródłowe, kształtowała język zawodowy niemiecki (część sprawozdań finansowych dawnych firm jest w języku niemieckim) oraz opracowywała dokumentację fotograficzną miejsc związanych z obecnością społeczności żydowskiej. Ważnym elementem naszego projektu jest również aktywne uczestnictwo młodzieży w XV Dniach Judaizmu w Poznaniu.

Reasumując, chcemy przywrócić pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach i ich wkładzie w rozwój kulturowy i ekonomiczny naszego miasta. Finałem naszego projektu ma być seminarium - debata z udziałem zaproszonych gości, na której młodzież zaprezentuje wyniki swoich prac badawczych (prezentacja odnalezionych starych zdjęć i dokumentów z fabryk i sklepów żydowskich oraz zdjęć współczesnych, wykonanych przez samą młodzież, przedstawiających ich pozostałości do dnia dzisiejszego). W przypadku możliwości pozyskania środków przewidziana jest również publikacja wyników projektu.

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

1. 16 września 2011: Zapoznanie uczniów z projektem i zasadami pracy. Uczniowie rozpoczynają prace badawcze dotyczące przedsiębiorstw żydowskich w Poznaniu na przełomie XIX i XX wieku: Dom Konfekcyjny Rudolfa Petersdorffa; Fabryka Nawozów Chemicznych Moritz Milch & Co.;Fabryka Wódek i Likierów Hartwig Kantorowicz; Pebeco Polskie Wyroby Beiersdorfa S.A.;

2. 27 października 2011: Warsztat prezentujący potrzebę świadomości, koegzystencji i współistnienia kultur na terenie kraju z szczególnym uwzględnieniem potrzeb regionu miasta Poznań. Analiza sytuacji narodowościowej II RP, wskazanie wkładu narodu żydowskiego w budowę podwalin niepodległości i struktur państwa po 1918 roku.

3. 3 listopada 2011: Spotkanie z Panią Alicją Kobus - przewodniczącą Gminy Żydowskiej w Poznaniu. Spotkanie ma na celu przybliżenie kultury i tradycji żydowskiej oraz przełamanie fałszywych stereotypów myślowych na temat postrzegania Żydów w społeczeństwie. W trakcie spotkania przybliżone zostaną uczniom miejsca szczególnie ważne dla społeczności żydowskiej - cmentarz żydowski, Synagoga, dzielnica...

4. 2 grudnia 2011: Warsztat w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Uczniowie poznają zasady i główne cele pracy archiwum. Przeanalizują samodzielnie odnalezione dokumenty dotyczące Gminy Żydowskiej oraz firm żydowskich badanych przez uczniów. Po ciężkim wysiłku umysłowym zaplanowany został spacer po starej dzielnicy żydowskiej. Uczniowie odszukają  miejsca o których wcześniej przeczytali w starych dokumentach. Kolejnym etapem tego pracowitego dnia będzie spotkanie w siedzibie Gminy żydowskiej w Poznaniu z osobami uhonorowanymi odznaczeniem SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA, Panią Lucyną Lucjanną Kużnicką i Panią Jadwigą Szczeszak, osobami dla których życie ludzkie jest najwyższą wartością. Uczniowie dowiedzą się jak można bez uprzedzeń i bezwarunkowo kochać ludzi. Będą mogli również zobaczyć Synagogę którą mniejszość żydowska w Poznaniu stworzyła w jednym z pomieszczeń Gminy. Zobaczą więc sacrum judaizmu, miejsce szczególne i jedyne w swoim rodzaju. 

5. 6 grudnia 2011: Odszukujemy w Poznaniu grób Akiby Egera - rabina wszech-czasów.  Do miejsca jego spoczynku pielgrzymują Żydzi z całego świata. Młodzież odwiedzi mogiłę rabina, zapozna się z wyjątkową postacią oraz historią i losami cmentarza żydowskiego w Poznaniu. Celem tych zajęć jest również wyjaśnienie konieczności przywrócenia pamięci zbiorowej mogile żydowskiej na terenie cmentarza komunalnego na Miłostowie. 

6.  grudzień 2011: Prezentacja praca badawczych uczniów. Uczniowie podzielą się zgromadzonym materiałem na temat Żydów w Poznaniu i jego okolicach na przełomie XIX i XX. Młodzież pracuje w grupach, wg wskazówek prowadzących projekt nauczycieli. 

7. styczeń 2012: Skierowanie prośby do Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu o objęcie opieką miejsc związanych z społecznością żydowską w przeszłości. Miejsca te zostały odnalezione przez naszych uczniów w trakcie prowadzenia badań w Poznaniu i okolicy.

8. styczeń 2012: Szlifujemy tańce żydowskie. Na seminarium podsumowującym nasz projekt młodzież zaprezentuje  część artystyczną. W związku z tym już teraz rozpoczęliśmy naukę tańców żydowskich. Ogromne wyzwanie ale i olbrzymia satysfakcja i radość zarówno dla uczniów jak i nauczycieli :)  

8. 14 stycznia 2012: gram Miejska - Śladami poznańskich Żydów. W grze wezmą udział nie tylko uczniowie związani z naszym projektem ale wszyscy chętni, wykazujący zainteresowanie tym co robimy. Uczniowie otrzymali materiały umożliwiające przygotowanie się do zabawy. 

9. 19 stycznia 2012: Z wizytą w Teatrze Wielkim. Młodzież z entuzjazmem poparła inicjatywę spektaklu w operze poznańskiej.  Zaplanowaliśmy więc wspólne delektowanie się wysoką kulturą i oczywiście dobraliśmy też repertuar :) Będzie to Skrzypek na dachu.

10. Luty/marzec 2012: Planujemy wyjazd do Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. Tu uczniowie zobaczą jak zorganizowany był obóz pracy dla Żydów oraz jakie były realia życia w Kraju Warty w trakcie II wojny światowej. Oprócz warsztatów młodzież obejrzy film "Stadion" opowiadający wzruszającą historię miłości młodych ludzi w trakcie okupacji. Tuż przed deportacją do obozu, główni bohaterowie tak jak i inni Żydzi byli przetrzymywani na Stadionie Miejskim w Poznaniu. 

11. Luty/marzec 2012: Na podstawie informacji uzyskanych w trakcie pobytu w Muzeum Martyrologicznym w Żabikowie wyszukamy na terenie miasta Poznania miejsca związane z tragiczną historią ludność żydowskiej w czasie II wojny światowej. Zobaczymy jak dzisiaj wygląda Stadion Miejski i czy przetrwały jakiekolwiek świadectwa tych strasznych chwil. 

12. Marzec 2012: Zrealizujemy obietnicę uprzątnięcia kwatery żydowskiej na Miłostowie. Kwatera ta została utworzona przez władze PRL, po ostatecznej likwidacji cmentarza żydowskiego przy ul. Głogowskiej w Poznaniu. 

13. Marzec 2012: Dokonamy analizy dokumentacji: zbadamy bilanse i rachunki zysków i strat. Zanalizujemy sytuację majątkową i finansową firm żydowskich z przełomu XIX i XX wieku. Będziemy obliczali wskaźniki struktury mówiące o wzajemnej relacji aktywów trwałych i obrotowych oraz o udziale kapitałów własnych i obcych w sumie bilansowej. Obliczymy też wskaźnik pokrycia zobowiązań, wskaźniki płynności finansowej, rentowności i wskaźnik zadłużenia. Wszystko to będzie możliwe dzięki szczegółowej kwerendzie źródeł jakiej dokonaliśmy w Archiwum Państwowym w Poznaniu.

14. Kwiecień 2012: Odwiedzimy zakłady Nivea Sp. z o.o.  Niewiele osób wie, że słynny krem Nivea zrodził się właśnie w Poznaniu w fabryce Paula Beiersdorfa. Historia tego koncernu dowodzi ogromnego wkładu mniejszości żydowskiej w gospodarczy rozwój Poznania i Wielkopolski. 

 

Kto nam pomaga

Szczególne podziękowania za pomoc w prawidłowym przebiegu projektu kierujemy do następujących osób i instytucji:

1. Dyrekcja Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Stanisława Staszica w Poznaniu.

2. Filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, Pani Alicja Kobus.

3. Archiwum Miejskie w Poznaniu.

4. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Pan prof. dr hab. Stanisław Jankowiak

5. Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Pan dr Jakub Skutecki.

6. Muzeum Historii m. Poznania, Pani dr Magdalena Mrugalska-Banaszak