Purim (פורים - hebr. losy) – jedno z najbardziej radosnych i wesołych świąt w żydowskim kalendarzu obchodzone 14 dnia miesiąca Adar (w roku przestępnym w drugim miesiącu adar) upamiętniające ocalenie narodu żydowskiego  od zagłady w perskim imperium Achemenidów za czasów panowania króla Achaszwerosza.

Księga Estery

O historii święta Purim opowiada nam szczegółowo Księga Estery. Głównymi bohaterami tej historii są Estera - piękna młoda Żydówka mieszkająca w Persji i jej mądry kuzyn Mordechaj, który wychował ją, jak własną córkę. Estera została zabrana do domu Aswerusa, króla Persji, by dołączyć do jego haremu. Król Aswerus jednak pokochał Esterę bardziej niż inne kobiety i uczynił ja królową. Król nie wiedział, że Estera był Żydówką, gdyż Mordechaj powiedział jej, by nie ujawniała swojej tożsamości.

„Czarnym charakterem” tej historii jest Haman – arogancki i egoistyczny doradca króla. Haman nienawidził Mordechaja gdyż ten odmówił oddawania pokłonu Hamanowi. 
W odwecie Haman zaplanował unicestwienie Żydów. Zwrócił się do króla następującymi słowami: "Jest pewien naród rozrzucony i rozproszony między innymi ludami we wszystkich prowincjach twojego królestwa. Ich prawa są inne od praw wszystkich innych ludów i nie przestrzegają oni praw królewskich, dlatego nie przystoi królowi by ich tolerował". (Ksiega Estery 03:08). Król oddał los narodu żydowskiego w ręce Hamana, zezwalając mu postępować wedle własnego uznania. Haman postanowił wymordować wszystkich Żydów.

Mordechaj przekonał Esterę by przemówiła do króla w imieniu narodu żydowskiego. Było to dla Estery bardzo ryzykowne, ponieważ każdemu, kto by stanął przed królem, bez wyraźnego wezwania groziła kara śmierci, Estera zaś nie została wezwana. Chcąc się przygotować, Estera pościła i modliła się przez trzy dni, a następnie udała się do króla. Król powitał ją z zadowoleniem i Estera opowiedziała mu o spisku Hamana przeciwko jej ludowi. Żydzi zostali uratowani, zaś Hamana powieszono na szubienicy, którą wcześniej przygotował dla Mordechaja. Stracono także jego dziesięciu synów i innych wrogów narodu żydowskiego.

Księga Estery jest niezwykła, ponieważ jako jedyna księga Biblii nie zawiera imienia B-ga. Nie zawiera praktycznie nawet odniesienia do B-ga. Mordechaj czyni jedynie mgliste uwagi, że jeśli nie przez Ester to Żydzi zostaną ocaleni przez kogoś innego, i jest to bodaj najbliższe odniesienie do B-ga w całej księdze Estery. Tak więc jednym z ważniejszych przesłań wynikających z tej opowieści jest to, że B-g często działa w sposób nieoczywisty, tak że Jego ingerencja wygląda na przypadek, zbieg okoliczności, czy zwykłe szczęście.

Tradycje i zwyczaje związane ze świętem Purim

Purim obchodzony jest 14 dnia miesiąca Adar (zazwyczaj wypada w marcu). 13 Adar jest dniem, w którym Haman postanowił unicestwić Żydów, a w którym ostatecznie to Żydzi pokonali i zniszczyli swoich wrogów. Dzień później – 14-go, Żydzi świętowali swoje ocalenie.

W miastach, które otoczono murami w czasach Jozuego, Purim obchodzi się 15 dnia miesiąca, ponieważ Księga Estery mówi, że w Shushan czyli w Suzie (mieście otoczonym murami), Żydzi ścigali swoich wrogów aż do następnego dnia (tj.14-go Adar). Dopiero 15–go zaczęli świętować, dlatego dzień ten nazywany jest Shushan Purim.

Słowo " Purim " oznacza "losy" i odnosi się do losowania, którego użył Haman aby wybrać datę masakry.

Święto Purim jest poprzedzone tzw. Postem Estery,  który upamiętnia trzy dni postu Estery w ramach przygotowań do jej spotkania z królem.

W latach przestępnych, kiedy są dwa miesiące Adar, Purim obchodzony jest w drugim miesiącu Adar, tak więc wypada zawsze jeden miesiąc przed Paschą. 14 dzień pierwszego miesiąca Adar w roku przestępnym jest obchodzony jako pomniejsze święto, zwane Purim Katan, co oznacza "Mały Purim”. Nie istnieją żadne szczególne obchody Purim Katan, jednakże należy go przestrzegać, w szczególności nie należy w tym dniu pościć ani obchodzić żałoby. Niektóre społeczności obchodzą "Purim Katan" w rocznicę każdego dnia, gdy ich wspólnota została ocalona od katastrofy, zniszczenia, zła lub ucisku.

Podstawowym przykazaniem związanym ze świętem Purim jest usłyszeć czytanie Księgi Estery. Księga Estery jest powszechnie znana  jako „Megillah”, czyli zwój. Chociaż istnieje pięć ksiąg Pisma żydowskiego, które można nazwać „megillahs” (Estery, Rut, Koheleta, Pieśń nad Pieśniami oraz Lamentacje), to zazwyczaj gdy ludzie mówią o Megilla mają na myśli właśnie Księge Estery.

Przyjęte jest również buczenie, syczenie, tupanie  i grzechotanie, za każdym razem gdy w trakcie czytania wymieniane jest imię Hamana. Zwyczaj ten ma na celu "wymazanie imienia Hamana”. 

Obowiązkowe są również: jedzenie, picie i zabawa. Według Talmudu, w tym dniu człowiek powinien pić, dopóki nie może odróżnić "Niech będzie przeklęty Haman" i "Niech będzie błogosławiony Mordechaj",  choć oczywiście są różne opinie na temat tego jaki dokładnie jest to poziom upojenia. Z pewnością nikt nie powinien upijać się tak by naruszyć inne przykazania lub poważnie się rozchorować. Ponadto alkoholicy na odwyku i inne osoby, którym alkohol może poważnie zaszkodzić są zwolnione z tego obowiązku.

Ponadto, jesteśmy zobowiązani rozdawać prezenty w postaci jedzenia i napojów, a także datki na cele charytatywne. Wysyłanie żywności i napojów zwane jest „shalach manos” (dosł. wysyłanie porcji).

Wśród Żydów aszkenazyjskich, typowym przysmakiem w tym okresie są hamentaschen (dosł. kieszenie Hamana ) - nadziewane owocami trójkątne ciasteczka, które mają reprezentować trójgraniasty kapelusz Hamana.

Zwyczajowo obchody Purim mają charakter karnawałowy. Urządza się przedstawienia, prodie, bale przebierańców, konkursy piękności, itp. Dlatego czasami mówi się, ze Purim to żydowskie Mardi Gras.

W Purim nie obowiązuje zakaz pracy, jak w szabat i niektóre inne święta. Niemniej jednak niektóre źródła wskazują, że z szacunku dla święta nie należy się w tym czasie zajmować codziennymi sprawami.

www.chabad.org.pl

» powrót