Cmentarz żydowski w Sochaczewie jest oddalony około 600 m na południowy zachód od centrum miasta, znajduje się pomiędzy ul. Sierpniową a korytem Bzury i zajmuje działkę na planie zbliżonym do prostokąta, o powierzchni około 2,8 ha.

Cmentarz został założony przypuszczalnie na przełomie XV i XVI w., pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą z 1564 r. Pochowano na nim m.in. rabinów Mosze Charifa i Eliezera ha-Kohena Lipskera, cadyka Awrahama Nachuma Bornsteina i członków jego rodziny. Prawdopodobnie ostatnim pochowanym był Pinkas Weinberg – wiceburmistrz Sochaczewa i przewodniczący Komitetu Żydowskiego, zamordowany 20 maja 1945 roku.

Podczas drugiej wojny światowej cmentarz był miejscem egzekucji. W tym czasie rozpoczęła się dewastacja obiektu. Na polecenie Niemców część macew wykorzystano do prac budowlanych, m.in. na lotnisku w Bielicach. Zniszczono także ohele. W procesie destrukcji uczestniczyła okoliczna ludność. W latach PRL na cmentarzu urządzono boisko, okresowo odbywały się pokazy cyrkowe. W wyniku zniszczeń niemal wszystkie naziemne elementy cmentarza uległy zatarciu.

W latach 80. historyk Paweł Fijałkowski odnalazł i ustawił na cmentarzu kilkanaście macew. W latach 1989-1992 staraniem ziomkostwa Żydów sochaczewskich i Jehudy Widawskiego teren ogrodzono i uporządkowano, odsłonięto dwa pomniki ku czci ofiar Zagłady i odbudowano ohel cadyków z dynastii Bornsteinów. Na cmentarzu zachowało się około 10 macew, z których najstarsza datowana jest na 1810 r. Dodatkowo kilkadziesiąt fragmentów nagrobków użyto do budowy lapidarium.

Cmentarz jest własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt jest wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie figuruje w rejestrze zabytków nieruchomych.

Autor: Krzysztof Bielawski