Projekt: "Przeszłość powinna być naszą mistrzynią"
Uczniowie Zespołu Szkół im. Mikołaja Kopernika w Nowym Żmigrodzie postanowili otoczyć opieką dobytek kulturowy Żydów, niegdyś zamieszkujących tereny Żmigrodu. Stanowili oni przez wieki ważną grupę narodowościową na ziemi Żmigrodzkiej. W XVII wieku Żmigród był miastem prywatnym, w którym chętnie osiedlali się Żydzi. Początkiem XVII wieku Żydzi zbudowali w Żmigrodzie swoją kamienną synagogę, a w połowie tego wieku mieszkało ich w tym mieście prawie 700 osób. Ludność żydowska trudniła się w zdecydowanej większości handlem. Szybki rozwój i postęp oraz bogacenie się ludności żydowskiej z jednej strony, a izolowanie i zamykanie się we własnym środowisku z drugiej stopniowo stało się źródłem antagonizmów, jakie zaczęły narastać między ludnością polską a izraelicką.
Kiedy wybuchła II wojna światowa, Żydzi polscy także i na naszym terenie zostali objęci programem całkowitej eksterminacji. Większość Żydów z Nowego Żmigrodu rozstrzelano w lesie hałbowskim koło Krępnej w lipcu 1942 roku. Około 40-50 osób zamordowano na miejscowym kirkucie. Pozostałych wysłano do obozów w Bełżcu i Płaszowie. To tylko krótka wzmianka z historii Żydów na terenie Nowego Żmigrodu.
Te wydarzenia chcemy przekazać uczniom naszej szkoły, jak również przypomnieć lokalnej społeczności. By pamięć o wszystkim co tu się wydarzyło wiecznie trwała w ludzkich sercach. By późniejsze pokolenia nie zapomniały o tym co bolesne i o tym co prawdziwe. To dziedzictwo kulturowe, to historia naszej małej ojczyzny.
Zdobyliśmy już wiele informacji dotyczących tej grupy narodowościowej m.in. posiadamy cenne materiały fotograficzne, kopie zdobytych dokumentów, krótkie raporty, jak również istotne publikacje z miejscowej gazety „Region Żmigrodzki”.
Niezwykle ważnym elementem naszych działań są wywiady z mieszkańcami pobliskich miejscowości, którzy doskonale pamiętają czasy, kiedy Żydzi zamieszkiwali jeszcze nasze tereny. W naszym zbiorze posiadamy opowiadania na temat ich bogatej kultury i życia codziennego. Gromadzimy również wspomnienia Żydów, najcenniejsze z nich to wspomnienia Nathana Laksa, który urodził się w Żmigrodzie i opisał historię swojego życia w tym miejscu.
W listopadzie uporządkowaliśmy cmentarz żydowski. Zajęliśmy się jego inwentaryzacją, zrobiliśmy tez kilka zdjęć upamiętniających to miejsce. Powierzchnia cmentarza wynosi 0,2 ha i taki był jego obszar przed II wojną światową. Znajduje się tu ok. 200 nagrobków, większość tak samo ustawionych jak pierwotnie. Przeważająca liczba pochodzi z XVIII, XIX, XX wieku. Zrobiono je z piaskowca, wygładzonego i pokrytego inskrypcjami. Kilka z nich ma wyryte ornamenty, inskrypcje są w języku hebrajskim. W styczniu na cmentarzu wykonaliśmy frotaż nagrobków. Efekty naszej pracy można zobaczyć na wystawie szkolnej:
Zdjęcia ze szkolnej wystawy
(kliknij, by zobaczyć powiększenie)
Cmentarz żydowski w Nowym Żmigrodzie
(kliknij, by zobaczyć powiększenie)
SPRAWOZDANIE Z WIZYTY W MUZEUM REGIONALNYM W JAŚLEDnia 23 lutego 2006 klasa II a wybrała się do Muzeum Regionalnego w Jaśle, w celu poznania dokładnie kultury żydowskiej w naszym regionie.
Muzeum to gromadzi eksponaty związane z tradycją i kulturą okolic Jasła.
Naszemu spotkaniu z kulturą żydowską przewodniczył mgr Mariusz Świątek, który w muzeum pełni rolę historyka, opowiedział nam niezwykle barwnie i ciekawie historię ludności żydowskiej zamieszkującej Jasło.
Naszą niezwykle ciekawą wycieczkę rozpoczęliśmy od obejrzenia cennych przedmiotów kultury żydowskiej takich jak fragment Tory - świętej księgi żydowskiej, ważnymi elementami zbiorów były również świeczniki i naczynia używane w czasie najważniejszego święta jakim jest Szabat, jak również przedmiotów, którymi posługiwano się podczas modlitwy. Pan mgr Świątek opisywał nam przydatność każdego przedmiotu. Kolejną częścią spotkania było dokładne przybliżenie życia tej ludności na terenie jasielskim.
Kolejnym punktem wykładu pana mgr Świątka było przybliżenie nam obyczajów ludności żydowskiej. Żydzi posiadają bogactwo obrzędów, głębokie tło religijne, złożoność tradycji fascynują zapewne każdego badacza ich historii.
Najważniejszą wiadomością, która najbardziej zainteresowała słuchaczy było przybliżenie tradycji związanej ze świętem Szabatu.
Następnym ciekawym zwyczajem tego dnia było przyrządzanie potraw na uroczystą wieczerzę, kolacja musiał być podawana przez osobę, która nie jest Żydem. Szabatowe menu obejmuje najczęściej: ryby, siekaną wątróbkę z jajkiem, rosół z knedlekami lub farfelkami, kugel, cymes (potrawa z owoców i warzyw), oraz, najbardziej charakterystyczny, czulent.
Kiedy pan Świątek opowiedział nam wszystko na temat tradycji i obyczajów nawiązał krótko do świętej księgi żydowskiej, a więc Tory. Która jest znana jako pięć początkowych ksiąg biblijnego Starego Testamentu.
Dzięki tej ciekawej wycieczce do Muzeum Regionalnego w Jaśle, pogłębiliśmy naszą wiedzę na temat życia Żydów o wiele nowych stwierdzeń i faktów.
Kończąc spotkanie z kulturą żydowską uczniowie zadawali jeszcze mnóstwo pytań, dowiedzieliśmy się m.in. o tym jak zostaje się rabinem, jak wygląda życie kobiet w świecie izraelickim, jakie są główne prawa obowiązujące Żydów i jak wyglądało ich codzienne życie. Zapewne spotkanie to dostarczyło wiele nowych, cennych informacji, które na pewno uczniowie wykorzystają w tworzeniu projektu "Przywróćmy Pamięć".
» powrót 
