- Nasze oczy wypełniają się łzami, kiedy wspominamy śmierć naszego umiłowanego syna.
- Twoi rodzice opłakują Twój los i ubolewają, że zostawiłeś swoje córki.
- Płaczemy nad tu pochowanym i nad naszym zepsuciem. Wszystkie ulice opłakują śmierć naszego ukochanego, zacnego ojca.
Na dole macew znaleźć można złożony z hebrajskich liter skrót, który można złożyć w słowo "tancewa", co oznacz "niech jego (jej) dusza będzie włączona w wieniec wiecznego życia". Formuła ta pochodzi z I Księgi Samuela (25,29): "Jeżeli natomiast ktoś powstanie, aby Cię prześladować i czyhać na twe życie, niech dusza pana mojego będzie dobrze zamknięta w woreczku życia u pana Boga Twojego". Jej powszechność związana jest z włączeniem do modlitw liturgii pogrzebowej.
Poniżej zamieszczam treści wybranych inskrypcj:
1. Tu spoczywa błogosławionej pamięci. Płaczemy nad tu pochowanym i nad naszym zepsuciem. Wszystkie ulice opłakują śmierć naszego ukochanego, zacnego i ważnego ojca Isreala syna pana Noacha Barucha. Jego czysta dusza wyszła 24 Aw roku 5640 od stworzenia świata. Niech dusza jego będzie związana w węzełku wiecznego życia.
2. Tu spoczywa prawdomówny mężczyzna, obrońca pokoju, publiczny działacz, członek wszystkich środowisk Aharon Awigdor syn pana Jakuba Tomkiewicza. Zmarł w wieku 72 lat, dnia 11 miesiąca tamuz 5673 roku od stworzenia świata. Niech dusza jego będzie związana w węzełku wiecznego życia.
3. Dla tych którzy odeszli i nie mogą być zastąpieni. Księga Psalmów. Opłakujemy naszego umiłowanego ojca, dobrego pobożnego mężczyznę, cieszącego się za życia owocami swojej pracy Abrahama Aizyka, syna pana Eliahu Bergera błogosławionej pamięci. Jego czysta dusza wyszła 25 heszwan 5680 roku od stworzenia świata.
4. Tej która odeszła i nie może być zastąpiona. Tu została ukryta niewiasta szanowana. Nasza droga matka Sara Dina, córka Israela D? Umarła dnia 6 heszwan 5694 roku od stworzenia świata. Niech dusza jej będzie związana w węzełku wiecznego życia.
5. Tu została ukryta sromna kobieta pani Fruma?, córka Zalmana. Zmarła dnia 9 heszwan 5659 roku od stworzenia świata.
6. Tu została ukryta skromna i młoda kobieta, pani Miriam, córka Noacha Anrahma. Dusza jej czysta wyszła 18 tamuz 5659 od stworzenia świata.
7. Tu została ukryta skromna i ważna kobieta, pani Bronia Łąka, córka Icchaka Zeewa. Jej czysta dusza wyszła w poniedziałek, Rosh Hodesh, miesiąca kislew. (rok nieczytelny).
8. Nasze oczy wypełniają się łzami, kiedy wspominamy śmierć naszego umiłowanego syna, zabranego nam ważnego i młodego człowieka. Eliahu syn Simha Abrahama H' Cohen, zmarł dnia 7 miesiąca tewet 5640 roku od stworzenia świata.
9. Kiedy wspominamy go, nasze oczy wypełniają się łzami. Tu spoczywa nasz niewinny i uczciwy ojciec Szlomo Baruch syn Dow? Umarł 5639 roku od stworzenia świata, w Święto Paschy. Niech dusza jego będzie związana w węzełku wiecznego życia.
10. Tu spoczywa niewinny mężczyzna. Izrael syn Yechiel H'Cohen. Zmarł dnia 14 miesiąca kislew 5608 roku od stworzenia świata.
11. Tu spoczywa młody mężczyzna. Niewinna była jego droga życia. Twoi rodzice opłakują Twój los i lamentują, że zostawiłeś swoje córki. Isser syn Abrahama Aba Kac, odszedł miesiąca elul 5697 roku od stworzenia świata.
[1]- Andrzej Potocki w swojej książce "Żydzi rymanowscy" (wyd. Krosno 2000) wyjaśnia: "Żydzi zamieszkujący Rzeczpospolitą, nie mieli nazwisk. Dopiero po rozbiorach władze zaborcze, dając Żydom równe prawa z innymi obywatelami, nakazały im przybranie nazwisk. Wiele tych nazwisk wymyślali urzędnicy, niekiedy miały ośmieszać nosicieli. Dlatego Żydzi odnosili się do nich z lekceważeniem i nie umieszczali ich na nagrobkach. Tożsamość osoby określali, jak w czasach biblijnych, imieniem oraz imieniem ojca".
opracował. K. Głębocki
Bibliografia:
I. Brzewska, Hebrajskie inskrypcje nagrobne na macewach z dawnego cmentarza w Turku (w:) Cmentarze żydowskie. Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce, pod red. I. Wrończaka, t. 2., Wrocław 1995.
www.zchor.org/wysokie/restoration2.htm
A. Potocki, Żydzi rymanowscy, Krosno 2000.