Magnuszew, ul. Bohaterów Września, mazowieckie
Cmentarz żydowski w Magnuszewie jest oddalony około 600 m na północny wschód od centrum wsi, około 180 m na północ od zbiegu ul. 1 Armii WP i ul. Braterstwa Broni, za cmentarzami katolickim i ewangelickim. Data założenia cmentarza nie jest znana. Był użytkowany nie później niż od 1844 r., kiedy w etacie dozoru bóżniczego w Magnuszewie uwzględniono dochody z pogrzebów. Brak bliższych informacji o historii cmentarza. Wiadomo, że na początku XX w. był częściowo ogrodzony. Prawdopodobnie w czasie drugiej wojny światowej rozpoczęła się dewastacja cmentarza. W wyniku zniszczeń do dziś nie zachowały się nagrobki oraz ogrodzenie. W Karcie cmentarza z 1985 r. podano: „Brak charakterystycznych elementów dla cmentarza żydowskiego. Teren pełen wykopów (dewastacja mechaniczna), wysypisko śmieci”. Około 2009 r. kilkanaście macew z piaskowce wydobyto z placu przed miejscowym młynem i zabezpieczono w magazynie Urzędu Gminy. W 2013 r. na powierzchni cmentarza ujawniono pojedyncze kości. Teren porasta dzika, niepielęgnowana roślinność. Granice cmentarza są nieczytelne. Brak jakiejkolwiek formy oznakowania i upamiętnienia. Właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt nie jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego. Krzysztof Bielawski
|