"Przywróćmy Pamięć" edycja 2007-2008

BIELSKO-BIAŁA - Gimnazjum Nr 10

Kim jesteśmy

BIELSKO-BIAŁA - Gimnazjum Nr 10

Szkolny opiekun projektu:

mgr Maria Dutka-Pluta - nauczycielka historii

Uczniowie biorący udział w akcji:

- Tomasz Urbaś- koordynator, zajmuje się badaniem dziejów Żydów Bielska i Białej, sczególnie w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej

- Anna Macioch

- Andrzej Polański.

Dlaczego realizujemy projekt

W naszym mieście mało słyszy się o Żydach, którzy kiedyś żyli na terenie Bielska oraz Białej. Dlatego postanowiliśmy choć częściowo "Przywrócić Pamięć" o nich, uczniom naszej szkoły.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

W Bielsku pierwsi Żydzi pojawili się już w XVI wieku, lecz na stałe osiedlili się tu w XVI w. Z kolei w Białej zamieszkiwali już w końcu XVII w., jednak w latach 60. XVIII wieku wybuchł konflikt między Żydami a pozostałymi mieszkańcami i z tego powodu musieli opuścić miasto. Powrócili tam dopiero w 1865 r.

Wraz z rozwojem gospodarczym ludność żydowska na terenie obu miast wzrastała. W okresie międzywojennym nastąpił gwałtowny wzrost ludności żydowskiej, która była spowodowana napływem galicyjskich Żydów, którzy szukali pracy w dobrze rozwijającym się Bielsku i Białej. 

Liczba ludności żydowskiej w Bielsku w okresie międzywojennym:

• 1921 r.- 3982 osób ( ok. 20,1% ogółu mieszkańców)

• 1928 r.- 4520 osób ( ok. 19,1% ogółu mieszkańców)

• 1939 r.- ponad 5000 osób ( ok. 17,2% ogółu mieszkańców).

Żydzi na terenie Bielska i Białej w okresie międzywojennym mieli bardzo duży wpływ na rozwój naszego miast. Byli oni właścicielami wielu fabryk, zakładów włókienniczych, sklepów, lokali... Zakładali oni swoje stowarzyszania syjonistyczne, naukowe, polityczne, dobroczynne itd. 

Po rozpoczęciu II wojny światowej, w nocy z 13/14 września 1939 r. zlikwidowano wszystkie synagogi na terenie obu miast. 18 i 27 października tego samego roku wywieziono wszystkich mężczyzn w wieku od 16 do 50 (60) lat. Pozostałych przy życiu zmuszono do utworzenia Judenratu- Rady Starszych. 

28 czerwca 1942 r. wszystkich Żydów, którzy zostali w mieście (ok. 300)  zebrano za cegielnią Rosta w pewnego rodzaju getcie, jednak nazywane to było Konfierunkiem i stamtąd wywieziono ich w  niewiadomym kierunku dnia 29 czerwca, najprawdopodobniej do obozu Auschwitz-Birkenau. 

 

Co robimy w ramach projektu

Opisanie dziejów Żydów z Bielska i Białej w okresie międzywojennym.

Opisanie dziejów Żydów z Bielska i Białej w czasie II wojny światowej.

Sfotografowanie i opisanie istniejących zabytków kultury żydowskiej.

Opisanie nieistniejących już zabytków pożydowskich.

Nawiązanie współpracy z Gminą Wyznaniową Żydowską w Bielsku-Białej.

Wyjścia na wszelkiego rodzaju wykłady dotyczące tematyki żydowskiej.

Wycieczka dla uczniów szkoły na cmentarz żydowski.

Lekcje dla uczniów szkoły dotyczące tematyki żydowskiej w naszym mieście i nie tylko.

Kto nam pomaga

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej.