WROCŁAW - Gimnazjum nr 7

Kim jesteśmy

Jesteśmy gimnazjum publicznym, typową polską szkołą osiedlową (na wrocławskim Kozanowie). 7 marca 2002 roku szkoła otrzymała miano Tradycji Herbu Wrocławia. Od tego momentu nasi uczniowie (kolejne roczniki) zapoznają sie z dziejami stolicy Dolnego Śląska, uczestniczą też w projektach związanych z niezwykłą historią miasta i regionu oraz ich mieszkańcami. 

Dlaczego realizujemy projekt

Projekty związane z historią naszego regionu, szczególnie jego wielokulturowością są wpisane w plan naszej corocznej pracy edukacyjnej i wychowawczej. Zależy nam bardzo, aby młodzież poznała swoje korzenie i nauczyła się szacunku dla przeszłości oraz odmiennych kultur. Takie projekty sa ściśle związane z imieniem naszej szkoły (Tradycja Herbu Wrocławia) oraz ważnym według nas aspektem wychowawczym. Działania ogólnoszkolne, zainicjowane przez Rząd Rzeczpospolitej Szkolnej (nasz samorząd) oraz redakcję "Siódmego Wymiaru" (nasza szkolna gazetka) włączają uczniów do dyskusji na temat akceptacji, szacunku dla drugiego człowieka, rozbudzają też ciekawość. Poza tym uczą odpowiedzialności za słowa i czyny.

Tegoroczny projekt jest kontynuacją wcześniejszego. Poza tym we Wrocławiu znajduje się Dzielnica Czterech Świątyń, miejsce szczególne, pokazujące, że można żyć obok siebie bez konfliktów i sporów. Idea Dzielnicy pokazuje też, że trzeba poznać, żeby zrozumieć. I na tym nam bardzo zależy - by młodzi ludzie poznali, zrozumieli i nauczyli się szanować.

Społeczność żydowska w naszej miejscowości

ŁYK HISTORII, czyli losy Żydów we Wrocławiu

KALENDARIUM

Początki obecności Żydów we Wrocławiu i innych dolnośląskich miast przypadają na XI-XII wiek. Naród ten traktowany był jako odrębny stan, miał własne wewnętrzne sądownictwo, podlegające bezpośrednio księciu. Zajmował się głównie handlem, obrotem pieniędzy i papierami zastawnymi. Na Śląsku nie było zamkniętych gett żydowskich, ale nieobca była propaganda antysemicka. 

W 1453 r. oskarżono Żydów o kradzież i zbezczeszczenie eucharystii oraz rytualny mord. Najwybitniejszych przedstawicieli gminy żydowskiej spalono na stosie, pozostałych wygnano, a ich majątki skonfiskowano.

W latach 1455 i 1457 Wrocław i Świdnica otrzymały od króla czeskiego „Przywilej nietolerancji dla Żydów”, który zamykał dla tej społeczności bramy obu miast.

Jedynym miastem, w którym w XVI wieku pozwolono wybudować synagogę była Oleśnica, to tu w 1530 r. powstał słynny Pięcioksiąg oleśnicki, uchodzący z najstarszy druk hebrajski na obszarze języka niemieckiego.

Pretekstem do wygnania Żydów z Oleśnicy, oskarżonych o przyczynę klęski, była potężna wichura w 1535 r.

Ferdynand I w 1557 r. i Rudolf II w 1582 r. wydali edykty zabraniające wyznawcom religii mojżeszowej osiedlania się na Śląsku na stałe, chociaż nie przeszkadzało to obu władcom korzystania z usług Żydów.

W 1598 r. Rudolf II zezwolił bogatemu kupcowi Benedyktowi Israelowi na zamieszkanie w Głogowie wraz z rodziną, która osiedliła się na terenie całego księstwa głogowskiego, a liczyła około 200 osób. Z czasem jej członkom, zwanym benedyktami, zezwolono na osiedlenie się również we Wrocławiu.

W 1702 r. Rada miejska Wrocławia została zmuszona do wydania „ordynku żydowskiego”, aktu prawnie określającego zasady żydowskiej obecności na teranie miasta. W 1744 r. Powstał Miejski Urząd Żydowski.

W 1812 r. król Fryderyk Wilhelm III wydał edykt równouprawniający, który nadał gminie żydowskiej status stowarzyszenia prywatnego.

W 1849 r. gmina liczyła 73 555 członków.

W 1854 powstało we Wrocławiu Żydowskie Seminarium Teologiczne (przy ul. Pawła Włodkowica), pierwsza tego typu placówka w Europie. Ukończyło ją 723 absolwentów. Zamknięta w 1938 r. po nocy kryształowej.

W 1856 r. powstał Cmentarz Żydowski przy ul. Ślężnej z inicjatywy towarzystwa pogrzebowego Chewra Kadischa. W XIX wieku uchwalono budowę dwóch synagog – Pod Białym Bocianem (czas budowy: 1827-1829) oraz Na Wygonie (1872). Pierwsza stała się w 1847 r. oficjalną synagogą liberalnej frakcji kultowej. Funkcję taką pełniła do 1943 r. Dziś w trakcje remontu (ul. Włodkowica) Synanagoga Na Wygonie została zniszczona w 1938 roku, podczas nocy kryształowej.

W latach poprzedzających I wojnę światową wielu Żydów uległo asymilacji, coraz mniej wyznawców judaizmu modliło się w synagogach, świątynie wypełniały się przede wszytskim w czasie świąt.

W latach 80. nasilają się ruchy antysemickie związane głównie z konkurencja w handlu i przemyśle.

Wrocławscy Żydzi włączyli się w działania związane z I wojnną światową, w latach 1914-1918 zginęło ich około 600. 

Po wojnie wielu zasymilowanych Żydów opuściło Wrocław, wyjeżdżając w głąb Niemiec.

Podobnie jak w wielu miejscach Europy, we Wrocławiu miały miejsca prześladowania Żydów. W 1920 roku porwano i zamordowano Bernharda Schottlaendera, wrocławskiego dziennikarza pochodzącego z bardzo znanej rodziny żydowskiej. W tym samym roku doszło do pogromu - niszczono przede wszystkim żydowskie sklepy.

Noc Kryształowa - w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku bojówki faszystowskie zdemolowały prawie wszystkie sklepy, zginęło 36 Żydów, w niemieckim obozie w Buchenwaldzie uwięziono okoł 2200 Żydów, z tego 30% nie przeżyło.

W czasie wojny wyznawców judaizmu z Wrocławia, z placu spod Synagogi pod Białym Bocianem, wywożono do obozów koncentracyjnych, również do Oświęcimia (pierwszy transport liczył okoł 1400 osób). W 1945 roku 150 ostanich Żydów wywieziono do Gross-Rosen.

Holokaust przeżyło około 160 wrocławskich Żydów. W 1946 roku wraz z zasiedlaniem Ziem Odzyskanych na Dolnym Śląsku było ich około 90 tysięcy, a we Wrocławiu zatrzymało się 15 tys.

Powstała Wrocławska Gmina Wyznaniowa Żydowska - jedna z największych po wojnie w Polsce.

Gmina dysponowała dwiema bożnicami (w tym Synagogą pod Białym Bocainem), szkołą religijną. W budynku przedwojenej Żydowskiej Szkoły Powszechnej otwarto podstawówkę i liceum imienia Szołema Alejchema (największa placówka oświatowa w kraju). Gmina zarządzała koszerną stołówką, jatkami, łażnią rytualną i dwoma cmentarzami.

Po pogromie kileckim, w komunistycznej Polsce nie było miejsca dla Żydów również we Wroclawiu. Wielu wyjechało, zostało tylko 3800 starozakonnych.(lata 60.)

Marzec 1968 rok - po represjach życie w Synagodze pod Białym Bocianem i gminie ustało. Budynek Synagogi przeszedł najpierw we władanie uniwersytetu, potem Akademii Muzycznej (po remoncie i przebudowie miała to być sala koncertowa). W Polsce od roku 1957 do lat 80. nie było oficjalnie żadnego rabina. Modlitwy sprawowali rabini przyjezdni lub odbywały się one bez rabinów. Po Marcu'68 religijne życie Żydów niemal całkowicie zamarło.

Lata 80. - przemiany w Polsce pozytywnie wpłynęły na uświadomienie mieszkańcom Wrocławia istnienia ich wielokulturowego rodowodu.W dziejach Żydów we Wrocławiu pojawił się nowy rozdział.

W 1994 roku wrocławskiej gminie udało się odzyskać Synagogę pod Białym Bocianem.

Dziś Wyznaniowa Gmina Żydowska jest drugą pod wzgledem wielkości w Polsce. Pod koniec lat 90. zarejestrowano 220 członków. Przy gimnie działa koszerna stołówka, przedszkole, łażnia rytualna, uznany w świecie chór synagogalny.

2 lipca 2000 roku odbył się pierwszy od ponad 30 lat ślub żydowski.

W imię szacunku i porozumienia międzykulturowego Wyznaniowa Gmina Żydowska we Wrocławiu uczestniczy w programie Dzielnicy Czterech Światyń (świątynia katolicka, protestancka, cerkiew i synagoga).

Co robimy w ramach projektu

1. Wystawa w ramach Dni Kultury Żydowskiej.

2. Spotkania z przedstawicielami Gminy Żydowskiej we Wrocławiu.

3. Debaty klasowe na temat szacunku i tolerancji.

4. Przedstawienie na motywach "Skrzypka na dachu".

5. Debata ogólnoszkolna na temat stosunków polsko-żydowskich.

6. Opieka nad cmentarzami żydowskimi.

7. Dni Kultury Żydowskiej - koncerty, kiermasze, degustacja potraw.

TERMIN podsumowania pierwszego etapu projektu - początek marca.

WYDARZENIA: 

1. DZIEŃ WZAJEMNEGO SZACUNKU (artykuł z gazetki szkolnej)

8 listopada 2007 r. przedstawiciele Rządu, redakcji „Siódmego Wymiaru” oraz wszyscy chętni uczestniczyli w niezwykłym wydarzeniu – DNIU WZAJEMNEGO SZACUNKU. Idea dnia ściśle związana jest z losami Żydów europejskich w XX wielu, gównie z Holokaustem. 8 listopada o godzinie 16:00 w grupie ponad 30 osób spotkaliśmy się w Synagodze pod Białym Bocianem, by uczcić wydarzenia związane z Nocą Kryształową. W synagodze obejrzeliśmy dwie etiudy teatralne, ukazujące zderzenie kultury żydowskiej z rozwijającą się cywilizacją europejską w XVIII w. W przedstawieniu uczestniczyli aktorzy Teatru Polskiego we Wrocławiu oraz studenci Uniwersytetu Wrocławskiego. Dowiedzieliśmy się też o niezwykłym plastycznym projekcie, realizowanym w tym roku po raz drugi, który dotyczy właśnie nocy kryształowej. Dwoje artystów różnych narodowości, głównie z Niemiec i Polski, spotykają się we Wrocławiu, by wspólnie w przeciągu tygodnia zaprojektować i wykonać dzieło plastyczne symbolizujące okrutne wydarzenia z 1938 roku. Głównym tworzywem jest szkło, co oczywiście już wprost nawiązuje do historycznego konfliktu. Jednak nie tylko pamięć jest najważniejszą ideą tego dnia, również budowanie mostów porozumienia, poszukiwanie drogi do szacunku i akceptacji. Ostatnim elementem spotkania w synagodze była debata na temat tolerancji przygotowana przez licealistów z piętnastki. Niestety, nie zdążyliśmy się do niej włączyć, ponieważ nadszedł czas na MARSZ WZAJEMNEGO SZACUNKU.

O godzinie 18:00 wyruszyliśmy ulicami Wrocławia. Pod pomnikiem upamiętniającym losy dolnośląskich Żydów wysłuchaliśmy w skupieniu kadisz, pięknej pieśni i modlitwy za dusze zmarłych. Ten punkt uroczystości zaszczycił również prezydent Wrocławia, Rafał Dudkiewicz. Największe przeżycie towarzyszyło nam jednak podczas koncertu Bente Kahan, niezwykłej żydowskiej pieśniarki z Oslo, którą już od kilku lat goszczą różne sale koncertowe świata, w tym również Filharmonia Wrocławska. Nasze serca i umysły wypełniły się pięknym, głębokim głosem, wyrażającym ból, rozpacz, nadzieję, wiarę… żydowskich artystów z gett i obozów koncentracyjnych. Po przerwie wysłuchaliśmy dwóch kompozycji na smyczki i orkiestrę przyjaciela Bente Kahan, kompozytora z Norwegii. Wróciliśmy do domów pełni wrażeń. DZIEŃ WZAJEMNEGO SZACUNKU pozostanie na zawsze w naszej pamięci.

2. 28 stycznia 2008 r.: III MIĘDZYNARODOWY DZIEN PAMIĘCI O HOLOKAUŚCIE (fragment artykułu z gazetki szkolnej):

28 stycznia włączyliśmy się w obchody dnia upamiętniającego tragiczne wydarzenia z XX wieku związane z hitlerowską antyżydowską polityką, zmierzającą do wyniszczenia narodu żydowskiego. W szkole pojawiły się plakaty, gazetka ścienna w Alei Dobrych Serc oraz ulotki przygotowane przez Ministerstwo Informacji. Celem Rządu RSz było nie tylko poinformowanie nas wszystkich o międzynarodowej akcji, ale przede wszystkim zwrócenie uwagi na ogrom cierpienia, jakiego doświadczyli Żydzi, w tym dzieci, z rąk okupantów większości krajów Europy w latach 1939-1945. Zdjęcia umieszczone na tablicy pokazują absurd II wojny światowej (każdej wojny) i niezwykłe okrucieństwo faszystów. O godzinie 16:00 przedstwiciele Rządu i partii szkolnych zapalili znicze i świece, by chwilą zadumy uczcić pamięć o wymordowanych. Partia Pif-Paf rozwiesiła ulotki informujące o akcji zbierania guzików. Kążdy guzik symbolizować będzie jedno życie, jedną smierć. Dziś nie wolno nam zapominać o tym cierpieniu, by więcej się nie powtórzył antyhumanitarny akt uśmiercania i zadawania bólu. Zastanawiamy się tylko, jak brzmią te słowa wobec wojen w Afryce, Azji... Ten dzień jest protestem przeciw wszystkim wojnom na całym świecie!

3. 6-7 marca 2008 r.: DNI KULTURY ŻYDOWSKIEJ

6  i 7 marca w ramach projektu "Losy Żydów we Wrocławiu" odbyły się Dni Kultury Żydowskiej, czyli spotkanie z historią, tardycją, religią, literaturą, sztuką oraz kuchnią żydowską.

W czwartek (6 marca) od rana uczniowie klas I i II zwiedzali wystawy przygotowane przez szkolne partie. "Zdrowa 7" zaprosiła zwiedzających na degustację koszernych potraw, Partia Niezależnych Pisarzy i Poetów zachęcała do lektury przygotowanych samodzielnie tomików poetyckich, między innymi Juliana Tuwima, Bolesława Leśmiana i Antoniego Słonimskiego. Prezentację obrazów Marca Chagalla ilustrującą słowa piosenki oraz pieśni nawiązujące do dramatycznego losu narodu żydowskiego przygotowała Partia Miusic Life. Najbogatsza w eksponaty i treść wystawa w Sali Tradycji przygotowana została przez uczniów z III c, których duchowo i merytorycznie wspierał pan Grzegorz Ziętara, a o której opowiadała młodszym kolegom Dagmara Cieślik. Wszystkie klasy musiały odpowiedzieć na pytania dotyczące poszczególnych wystaw, a wyniki zostały ogłoszone 7 marca w czasie uroczystości z okazji Święta Szkoły.
Najwięcej punktów z klas pierwszych zdobyła I e, z klas drugich natomiast II e. Humaniści górą!!
Również 7 marca oklaskiwaliśmy niezwykłe przedstawienie przygotowane przez koło teatralne pt. "Skrzypek na dachu". Spektaklem podsumowaliśmy pierwszy etap projektu "Losy Żydów we Wrocławiu".

4. ROCZNICA MARCA 68

Realizując projekt "Losy Żydów we Wrocławiu" nie zapomnieliśmy również o 40. rocznicy Marca 68.

Wydarzenia związane z dramatycznym losem wielu Polaków żydowskiego pochodzenia uczniowie klas I i II poznali z fragmentów filmu dokumentalnego Teresy Torańskiej pt. "Dworzec Gdański". Pokaz odbył się 6 marca w ramach Dni Kultury Żydowskiej.
O wielu faktach dotyczących konfliktu studentów oraz intelektualistów polskich z władzą komunistyczną, a wywołanego między innymi słynnymi "Dziadami" Kazimierza Dejmka, można przeczytać na rządowej tablicy w holu. Tablicę oraz karty pracy do dokumentu pani Teresy Torańskiej przygotowali uczniowie III c.
Wszyscy trzecioklasiści będą ogladać cały film w ramach lekcji WOS-u.

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

Początek marca - DNI KULTURY ŻYDOWSKIEJ - w ramach tych dni zrealizowaliśmy:

1. Koncerty muzyki i piosenki (w wykonaniu młodzieży).

2. Kiermasze przygotowane przez szkolne partie, między innymi Partia Zdrowa Siódemka planuje potrawy żydowskie, przepisy kulinarne, a Partia Niezależnych Pisarzy i Poetów kiermasz z poezją żydowską i o Żydach.

3. W sali Tradycji - wystawa dotycząca losu Żydów na Dolnym Śląsku oraz kultury żydowskiej.

4. 7 marca - przedstwienie na motywach "Skrzypka na dachu".

CO PLANUJEMY JESZCZE?

Debatę na temat szacunku i tolerancji innych kultur.

Porządki na pobliskim cmentarzu żydowskim.

Kto nam pomaga

Kto nam pomaga  

Nawiązalismy współpracę z różnymi instytucjami, szczególnie jednak z:

1. Gminą Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu,

2. Fundacją Bente Kahan,

3. Stowarzyszeniem Dzieci Holocaustu w Polsce.

Z czego jesteśmy szczególnie dumni

Z rozbudzenia wrażliwości i wywołania refleksji w sercach i umysłach naszych uczniów. Wielu autentycznie włączyło się w realizacje pomysłów. Mają też własne.