Cmentarz żydowski w Słubicach znajduje się w południowo-zachodniej części miejscowości, pomiędzy ulicami Słubicką i Transportową. W przeszłości stanowił własność gminy żydowskiej we Frankfurcie nad Odrą.

Data założenia cmentarza nie jest znana - pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 2 lipca 1399 r. Można zakładać, że cmentarz ten powstał znacznie wcześniej. Jest to jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich na terenach dzisiejszej Polski.

Wśród pochowanych na cmentarzu był rabin Josef Teomin, zwany Peri Megadim, rabin z Frankfurtu nad Odrą w XVIII w., znany dzięki swoim komentarzom do Talmudu. Grób Teomina przez lata był celem pielgrzymek wielu Żydów.

Powierzchnia cmentarza była kilkakrotnie powiększana - kolejnych zakupów gruntu dokonano między innymi w 1865 r. oraz na początku XX w. W latach siedemdziesiątych XIX w. wzniesiono dom przedpogrzebowy w stylu neoromantycznym, wykończony żółtym klinkierem, z pokrytą miedzią kopułą zwieńczoną gwiazdą Dawida. Teren otaczał wysoki mur z cegły .

Obiekt przetrwał drugą wojnę światową w stosunkowo dobrym stanie. 15 lutego 1944 r., podczas nalotu RAF na Frankfurt, bomby uszkodziły dom przedpogrzebowy i niektóre nagrobki. 11 grudnia 1944 r. dokonano ostatniego znanego pochówku osoby pochodzenia żydowskiego - lekarza Hermanna Marcusa. W 1945 r. pogrzebano kilkudziesięciu żołnierzy niemieckich.

Eckard Reiss w swoim opracowaniu zatytułowanym Krótka historia cmentarza żydowskiego we Frankfurcie nad Odrą, leżącego dzisiaj w polskich Słubicach wspomina, że: "W święto zmarłych w 1956 roku grupa z Frankfurtu udała się po raz pierwszy i ostatni na słubicki cmentarz żydowski oraz cmentarz na wale, odwiedziła ogrodnika Billerbecka i uczciła zmarłych, co w okresie późniejszym nie było już możliwe. Dziewięć lat później, w 1965 roku byłem po raz pierwszy na żydowskim cmentarzu. Natura brała już to miejsce w swoje władanie. Mimo to sprawiało ono niezwykłe wrażenie".

W latach siedemdziesiątych cmentarz na polecenie władz cmentarz został zdewastowany. Zachowane nagrobki wywiezione na wysypisko śmieci oraz wykorzystano jako gruz przez niektórych mieszkańców. W 1976 r. z inicjatywy działacza partyjnego Tadeusza Wrzaszczyka na cmentarzu wzniesiono "Zajazd Staropolski", administrowany przez przedsiębiorstwo "Warta Tourist". Część terenu przejęły gmina oraz PKS. W 1999 r. "Warta Tourist" sprzedała zajazd. Nowy właściciel wydzierżawił obiekt, a wynajmujący urządził w nim klub nocny wraz z agencją towarzyską.

O zmianę tego stanu rzeczy przez wiele lat zabiegali Żydzi z nowojorskim rabinem Berlem Polatskiem na czele. W 1988 r. cmentarzazostał uporządkowany przez Fundację Rodziny Nissenbaumów. W 1999 r. dzięki inicjatywie mieszkańców Frankfurtu nad Odrą i Słubic odsłonięto stylizowaną na macewę tablicę pamiątkową. Istotny zwrot w sprawie nastąpił po interwencji amerykańskich Żydów u premiera Leszka Millera. Nocny klub został zamknięty, a polski rząd sfinansował wykupienie działki, na której położony jest cmentarz. Gmina Słubice wykupiła teren i ofiarowała go Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie, która w 2007 r. przekazała cmentarz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Staraniem środowisk żydowskich na cmentarzu ustawiono trzy symboliczne macewy rabinów: Josefa Teomina, Jehudy Lejba Margaliota i Zecharii Mendla.

W 2012 r. ukazała się książka Makom tow - dobre miejsce. Cmentarz żydowski Frankfurt nad Odrą/Słubice pod redakcją Eckarda Reissa i Magdaleny Abraham-Diefenbach.

W 2014 r. cmentarz decyzją Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubuskiego.

Autor: Krzysztof Bielawski