Zwoleń, ul. F. Chopina, mazowieckie
 Cmentarz żydowski w Zwoleniu znajduje się na wzniesieniu przy ul. F. Chopina i zajmuje działkę na planie trapezu, o powierzchni około 2 ha. Cmentarz został założony prawdopodobnie pod koniec XVI w. lub w XVII w. Pierwsze znane wzmianki o jego istnieniu pochodzą z lustracji województwa z 1661 r. oraz z przywileju wydanego przez króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1671 roku. W XIX w. cmentarz był ogrodzony drewnianym płotem, w jego obrębie znajdował się drewniany dom przedpogrzebowy oraz kilka drewnianych oheli. W latach drugiej wojny światowej cmentarz stał się miejscem egzekucji i pochówku ofiar Zagłady. Pochowano na nim między innymi około 100 (według innych źródeł – około 200) ciał osób zamordowanych w trakcie akcji deportacyjnej w 1942 roku. Podczas wojny rozpoczęła się dewastacja cmentarza. Na polecenie Niemców część nagrobków wykorzystano do utwardzenia drogi do Puław. Po 1945 r. na cmentarzu pozostała pewna liczba macew, które były stopniowo rozkradane. 23 czerwca 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej – w następstwie uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zwoleniu z 19 października 1962 r. – podpisał zarządzenie o zamknięciu i przedterminowej likwidacji cmentarza. W kolejnych latach na cmentarzu urządzono park. Ostatnie zachowane nagrobki usunięto i zakopano. Obecnie park jest zaniedbany, porasta go niepielęgnowana roślinność. W 2014 r. podczas rozpoznania prowadzonego przez Fundację „From the Depths” pod powierzchnią ziemi ujawniono destrukty macew. Brak jakiejkolwiek formy upamiętnienia. Pojedyncze nagrobki znajdują się w Muzeum Regionalnym w Zwoleniu. Właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt nie jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz do rejestru zabytków. |