XVII-wieczna Wielka Synagoga w Łęcznej przy ul. Bożniczej jest jedną z najlepiej zachowanych synagog na Lubelszczyźnie i materialnym reliktem nieistniejącej łęczyńskiej gminy żydowskiej. Poważnie uszkodzony podczas wojny, w latach późniejszych budynek synagogi ucierpiał z powodu zaniedbań i rabunku. W latach pięćdziesiątych rozważano rozbiórkę synagogi, jednak na szczęście decyzja ta została zmieniona i rozpoczęto remont budynku, który zakończył się w połowie kolejnego dziesięciolecia. Mimo wprowadzenia zmian w architekturze budynku, zachowano większość elementów charakterystycznych dla synagogi, w tym centralnie umieszczoną, wpartą na czterech kolumnach, bimę z późnorenesansowymi sztukateriami i polichromiami, oraz dwukolumnowy i dwukondygnacyjny aron ha-kodesz, bogato zdobiony siedemnastowiecznymi stiukami i napisem w języku hebrajskim „Wiedz, przed kim stoisz – przed Królem Królów nad Królami; Święty, błogosławiony On”.
Począwszy od roku 1966 w budynku synagogi mieściło się Muzeum Regionalne, oddział Muzeum Lubelskiego w Lublinie. W jego zbiorach znajdowały się obiekty związane z etnografią i archeologią miasta i okolicy, oraz niewielka, ale cenna ekspozycja judaików.
W 2013 r. synagoga wróciła pod zarząd Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich, obecnie stanowi własność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Łęczna znajduje się wśród miast biorących udział w realizowanym przez Fundację projekcie Szlak Chasydzki.
W 2014 r. Muzeum Lubelskie podjęło decyzję o opróżnieniu budynku i oddaniu zbiorów na przechowanie. Miasto zamierza ubiegać się o środki unijne na adaptację na nową siedzibę muzeum innego budynku na terenie Łęcznej.
W związku z tym Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego wystąpiła z alternatywną propozycją przywrócenia budynkowi synagogi funkcji muzealno-edukacyjnych. W synagodze ma powstać muzeum poświęcone historii miejscowych Żydów, w którym mieszkańcy Łęcznej i odwiedzający miasto goście mogliby uczyć się o historii i tradycji miejscowych Żydów. Otwarcie muzeum zaplanowano na 2016 r.
Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego zwraca się do wszystkich osób prywatnych i organizacji zainteresowanych utworzeniem Muzeum w Łęcznej o darowizny finansowe i rzeczowe na rzecz Muzeum. Poszukujemy pamiątek związanych z istnieniem i funkcjonowaniem gminy żydowskiej w Łęcznej i życiem codziennym miejscowych Żydów, takich jak zdjęcia, dokumenty, listy, rysunki, archiwalia, przedmioty o charakterze zarówno kultowym, jak i używane na co dzień, książki, odzież etc. Zainteresowanych prosimy o kontakt z naszą Fundacją.
Więcej o Szlaku Chasydzkim
Interaktywna mapa Szlaku Chasydzkiego na stronie World Monuments Fund » powrót
