Lubartów, lubelskie
Najstarszy cmentarz żydowski w Lubartowie znajduje się u zbiegu obecnych ulic Legionów i Armii Krajowej. Cmentarz powstał w XVI w. i był czynnie użytkowany do początku XIX w. W latach drugiej wojny światowej rozpoczęła się dewastacja obiektu. W 1948 r. na polecenie władz miasta cmentarz splantowano i przekształcono na ogródek jordanowski. Od 2003 r. cmentarz jest własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Drugi cmentarz żydowski w Lubartowie został założony w 1796 r. przy obecnej ul. Cichej. Na początku XX w. cmentarz był ogrodzony murem, w jego obrębie stały dwa ohele – grobowce cadyków lub rabinów o nieznanych dziś nazwiskach. W 1942 r. Niemcy rozstrzelali na cmentarzu około 300 Żydów. W tym czasie rozpoczęła się dewastacja obiektu. W 1988 r. z części odnalezionych macew utworzono lapidarium, inne zakopano w jego sąsiedztwie. Do dziś zachowały się nieliczne nagrobki, z których najstarszy upamiętnia Libę córkę Izraela Halpera, żonę Izraela Jony Pereczona, zmarłą 4 kwietnia 1848 r.
Od 2012 r. cmentarz jest własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Opiekę nad cmentarzem sprawuje Jerzy Tracz. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego.
Krzysztof Bielawski
|