Mszczonów, ul. Poniatowskiego, mazowieckie
Cmentarz żydowski w Mszczonowie jest oddalony około 700 m na północ od Nowego Rynku, znajduje się przy ul. Poniatowskiego i trasie E67. Cmentarz powstał w 1763 r. na placu o wymiarach „70 na 70 łokci”. W 1927 r. zajmował działkę o wymiarach 103 x 111 x 128 x 133 m. Wejście znajdowało się od strony ul. Poniatowskiego, w południowo-wschodnim narożniku. Przy bramie stał dom przedpogrzebowy o wymiarach podstawy 17 x 5 m. Cmentarz uległ daleko posuniętej dewastacji. Został zamknięty do celów grzebalnych w 1964 r. W latach 80. istniało na nim nielegalne boisko. Z jego powierzchni wydzielono działkę geodezyjną nr 40/4, która została częściowo zabudowana. Do dziś w obrębie cmentarza przetrwało jedynie około stu nagrobków, z których najstarsze datowane są na lata 1772, 1778, 1784, 1788 i 1791. W 2006 r. cmentarz (z wyłączeniem działki 40/4) został wtórnie ogrodzony i uporządkowany. Odbudowano ohel nad grobami cadyka Jakowa Dawida syna Izraela Icchaka z Warki (zm. 10 listopada 1877 r.) oraz Aharona ha-Kohena syna Mosze – dajana z Nadarzyna, zięcia cadyka Menachema Mendla z Warki (zm. 25 sierpnia 1873 r.). Prace wykonano na zlecenie Renaty Singer, rabina Josepha Singera, rodziny Boim oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Częściowy spis 77 zachowanych nagrobków jest dostępny na stronie https://cemetery.jewish.org.pl/list/c_15/ile_0 . Właścicielem cmentarza jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego (nr 877 A z 20.03.1992 r.). Krzysztof Bielawski
|